του Γιώργου Σκαφιδά από την ιστοσελίδα Άμυνα και Διπλωματία
Ο Ντόναλντ Τραμπ το έχει δηλώσει κατ’ επανάληψη, άλλες φορές άμεσα κι άλλες εμμέσως πλην όμως σαφώς: Οι Συμφωνίες του Αβραάμ -ο ίδιος θεωρεί ότι- ήταν η μεγαλύτερη επιτυχία της πρώτης προεδρικής θητείας του στο μέτωπο της εξωτερικής πολιτικής, αλλά από αυτήν την επιτυχία ακόμη λείπει κάτι…
Οι συμφωνίες εξομάλυνσης των σχέσεων που υπέγραψε το Ισραήλ το 2020, έπειτα από αμερικανική διαμεσολάβηση, με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν, το Μαρόκο και το Σουδάν ήρθαν να αποτελέσουν τομή για τον ρου των εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Από αυτές τις συμφωνίες λείπει, όμως, η Σαουδική Αραβία, και ο Ντόναλντ Τραμπ δεν το έχει κρύψει πως θα ήθελε να δει, επί των ημερών του στην αμερικανική προεδρία, να συνάπτεται μια τέτοια ιστορική συμφωνία εξομάλυνσης μεταξύ Ισραήλ και Ριάντ.
Στις 15 Ιανουαρίου, μόλις λίγες ημέρες πριν από την ορκωμοσία του, ο 78χρονος Αμερικανός ηγέτης ανέφερε χαρακτηριστικά: «Θα συνεχίσουμε να προωθούμε την ειρήνη μέσω της ισχύος σε όλη την περιοχή (σ.σ. της Μέσης Ανατολής), καθώς ενισχύουμε τη δυναμική αυτής της κατάπαυσης του πυρός (σ.σ. που επιτεύχθηκε στη Γάζα) για να επεκτείνουμε περαιτέρω τις ιστορικές Συμφωνίες του Αβραάμ».
Στις 20 Ιανουαρίου, αμέσως μετά την ορκωμοσία του, επανήλθε στο ίδιο θέμα αναφέροντας: «Νομίζω ότι η Σαουδική Αραβία θα καταλήξει να είναι στις Συμφωνίες του Αβραάμ σύντομα».
Μόλις λίγες εβδομάδες μετά ωστόσο, στις 4 Φεβρουαρίου, ο ίδιος ο Τραμπ ήρθε, ως 47ος πρόεδρος των ΗΠΑ πια, να ανατρέψει πολλά από όσα θεωρούνταν μέχρι εκείνη την στιγμή δεδομένα αναφορικά με την αμερικανική εξωτερική πολιτική στο Παλαιστινιακό. Έχοντας στο πλευρό του τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου τον οποίο είχε υποδεχθεί λίγες ώρες νωρίτερα στην Ουάσιγκτον, ο Ντόναλντ Τραμπ παρουσίασε ένα πολύ διαφορετικό σχέδιο για τη Γάζα.
Σύμφωνα με αυτό, οι Αμερικανοί πρόκειται να πάρουν υπό την «ιδιοκτησία» τους τον κατεστραμμένο από τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς παράκτιο παλαιστινιακό θύλακα της Ανατολικής Μεσογείου για να τον ανοικοδομήσουν και να τον μετατρέψουν σε «ριβιέρα», αφού όμως προηγουμένως απομακρύνουν όλους τους Παλαιστινίους.
Μόλις μία ημέρα μετά, στις 5 Φεβρουαρίου, ήρθε η πρώτη επίσημη ανακοίνωση από την πλευρά του υπουργείου Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας. «Η Σαουδική Αραβία θα συνεχίσει τις αδιάλλακτες προσπάθειές της για τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου Παλαιστινιακού Κράτους με την Ανατολική Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα και δεν πρόκειται να συνάψει διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ χωρίς αυτό», ανέφερε η ανακοίνωση, υπογραμμίζοντας μάλιστα ότι η αυτή η θέση του βασιλείου της Σαουδικής Αραβίας είναι «αδιαπραγμάτευτη».
Η απάντηση της ισραηλινής ηγεσίας ήρθε δια στόματος Νετανιάχου μια ημέρα μετά, στις 6 Φεβρουαρίου. «Οι Σαουδάραβες μπορούν να δημιουργήσουν ένα Παλαιστινιακό Κράτος στη Σαουδική Αραβία. Έχουν πολλή γη εκεί», δήλωσε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, στο πλαίσιο συνέντευξης που παραχώρησε (Channel 14).
Αυτή η φράση του Νετανιάχου ωστόσο, δεν θα έμενε αναπάντητη.
Με νέα ανακοίνωση που έδωσε στη δημοσιότητα στις 9 Φεβρουαρίου, το υπουργείο Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας κατηγόρησε τον Νετανιάχου ότι «προσπαθεί να αποσπάσει την προσοχή από τα αλλεπάλληλα εγκλήματα που έχουν διαπραχθεί από την ισραηλινή κατοχή εναντίον των Παλαιστινίων στη Γάζα».
«Οι Παλαιστίνιοι έχουν δικαίωμα στη γη τους και δεν είναι εισβολείς ή μετανάστες που μπορούν να απελαύνονται όποτε το επιθυμεί η βάναυση ισραηλινή κατοχή», προσθέτουν στην ανακοίνωσή τους οι Σαουδάραβες, διευρύνοντας όμως έτσι την απόσταση που τους χωρίζει εν έτει 2025 από το Ισραήλ.
Δεν ήταν, όμως, πάντοτε έτσι. Ο ντε φάκτο ηγέτης της Σαουδικής Αραβίας πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν (MBS) παρουσιαζόταν άλλοτε (το 2022, ακόμη και το 2023, στο πλαίσιο συνεντεύξεων που είχε παραχωρήσει στα αμερικανικά Atlantic και Fox News) να μην ενδιαφέρεται τόσο για το Παλαιστινιακό και να επικρίνει την παλαιστινιακή ηγεσία (του Μαχμούντ Αμπάς για παράδειγμα), ενώ εκείνος είχε παράλληλα μυστικές/παρασκηνιακές επαφές με την ισραηλινή ηγεσία. Μάλιστα κάποιοι υποστηρίζουν ότι μια συμφωνία εξομάλυνσης Ισραήλ-Σαουδικής Αραβίας μπορεί να ήταν ήδη γεγονός, εάν δεν είχαν μεσολαβήσει οι επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου του 2023.
Τι γίνεται όμως τώρα; Είναι διατεθειμένοι οι Σαουδάραβες να αποδεχθούν ό,τι πάει να τους επιβάλει ως μοντέλο το δίδυμο Τραμπ-Νετανιάχου; Εάν κρίνουμε από το περιεχόμενο των σκληρών ανακοινώσεων που έδωσαν στη δημοσιότητα τις τελευταίες ημέρες, μάλλον όχι. Ή μήπως όλα -ακόμη και οι σκληρές καταγγελίες- είναι απλώς ένα μέσο διαπραγμάτευσης;
Ο ίδιος ο Νετανιάχου παρουσιάστηκε πρόσφατα να εκφράζει την εκτίμηση ότι ένα ντιλ Ισραήλ-Σαουδικής Αραβίας θα μπορούσε όντως να επιτευχθεί, αφού όμως προηγουμένως οι Ισραηλινοί ολοκληρώσουν το έργο της αναμόρφωσης («complete the changeover») που έχουν πια ξεκινήσει στη Μέση Ανατολή, από τις 7 Οκτωβρίου του 2023 και έπειτα. Αυτή η εκτίμηση του Νετανιάχου δείχνει εκ πρώτης όψεως να βγάζει νόημα.
Εάν οι πραγματικότητες στο έδαφος αλλάξουν πλήρως και διαμορφωθεί ένα νέο στάτους κβο στην περιοχή, τότε γιατί οι Σαουδάραβες να μην τα βρουν με τους Παλαιστινίους; Τι θα έχουν να χάσουν; Η προσέγγιση Ισραήλ-Ριάντ είχε όμως μεγαλύτερο νόημα όσο ακόμη υπήρχε η απειλή του ιρανικού «άξονα της αντίστασης» και των Χούθι (οι οποίοι Χούθι υπενθυμίζεται ότι είχαν επιτεθεί σε σαουδαραβικές πετρελαϊκές εγκαταστάσεις τα έτη 2021 και 2022).
Εάν το Ιράν αποδυναμωθεί σημαντικά και ο καλούμενος «άξονας της αντίστασης» διαλυθεί εις τα εξ ων συνετέθη, τότε μήπως θα αποδυναμωθούν παράλληλα, εν μέρει τουλάχιστον, και οι λόγοι που έφερναν κοντά Ισραήλ και Ριάντ; Μήπως, από την άλλη πλευρά, η Σαουδική Αραβία δεν θα επιθυμούσε την απόλυτη αποδυνάμωση του Ιράν, είτε για λόγους ισορροπίας ισχύος έναντι του Ισραήλ, είτε επειδή ένα βαριά πληγωμένο Ιράν μπορεί να ήταν περισσότερο απρόβλεπτο και δυνητικά επικίνδυνο;
Αναρτήσεις
