Μετάφραση/Επιμέλεια: Νικόλας Μόττας. Της Ντάλια Γκονζάλες Ντελγάδο, Εφημερίδα Granma.
Όταν οι ηγέτες των λατινοαμερικανικών χωρών πρωτάκουσαν για την προεκλογική καμπάνια το 2008, είχαν πιστέψει ότι, πιθανώς, η πολιτική των ΗΠΑ στην περιοχή μπορούσε να αλλάξει.
Το 2009, λίγους μήνες αφού πήρε την εξουσία, ο Ομπάμα προσπάθησε να προωθήσει μια τέτοια ελπίδα (αλλαγής) στην 5η Σύνοδο της Αμερικής στο Τρινιντάντ & Τομπάκο. Εκεί είχε προσεγγίσει τον Τσάβες, δίνοντας χείρα φιλίας και κάνοντας πρωτοφανείς δηλώσεις. Υποστήριξε τότε ο πρόεδρος Ομπάμα ότι είχε φτάσει η ώρα να αναπτυχθεί μια ισότιμη σχέση, παραδεχόμενος ότι η πολιτική των ΗΠΑ ήταν, κατά καιρούς, λανθασμένη στην προσπάθεια της να επιβάλλει τα συμφέροντα της στην ευρύτερη περιοχή. Είχε κάνει τότε λόγο για μια «νέα κατεύθυνση» στις σχέσεις Ηνωμένων Πολιτειών και Κούβας.
Τώρα πλέον ξέρουμε ότι όλα αυτά ήταν ένα θέατρο. Το μόνο που πραγματικά άλλαξε ήταν ο λόγος του προέδρου, που διαφοροποιήθηκε από αυτόν του προκατόχου του, του λιγότερου ευφυή Τζωρτζ Μπους, εκφράζοντας όμως (επί της ουσίας) την ίδια ρητορική. Οι ΗΠΑ υποστήριξαν το πραξικόπημα στην Ονδούρα, συνεχίζουν να χρηματοδοτούν την αντιπολίτευση στη Βενεζουέλα και ο οικονομικός αποκλεισμός της Κούβας δεν έχει αρθεί. Τα παραδείγματα είναι άφθονα.
Η πολιτική των ΗΠΑ απέναντι στη Λατινική Αμερική παραμένει απαράλλακτη: η προσπάθεια να καταστρέψει, ή να εκτροχιάσει, όλες τις πολιτικές που αναπτύσσονται στην ήπειρο και είναι πέραν της επιρροής τους. Στην Καρθαγένη (Κολομβία), για πρώτη φορά, η Λατινική Αμερική μίλησε δυνατά και καθαρά. Ο Ομπάμα ντροπιάστηκε. Και όχι λόγω του σεξουαλικού σκανδάλου στο οποίο ενεπλάκησαν οι μυστικοί του πράκτορες και το οποίο τα μέσα ενημέρωσης υπερεκτίμησαν σκιάζοντας έτσι την πραγματική σημασία της Συνόδου.
Μετά την Σύνοδο, αμερικανικά μέσα ενημέρωσης που έχουν επιρροή παραδέχτηκαν ότι η Ουάσινγκτον βρέθηκε σε θέση άμυνας αναφορικά με την Κούβα. Σχολιάζοντας το γεγονός ότι η Σύνοδος της Κολομβίας έληξε χωρίς κάποια συμφωνία, ή κοινή ανακοίνωση, η "Ουάσινγκτον Ποστ" έγραψε: «Το διφορούμενο συμπέρασμα υπογράμμισε το γεγονός ότι ο Ομπάμα, την ώρα που ζητούσε μια νέα σχέση με τους νότιους γείτονες των ΗΠΑ, απέτυχε ουσιαστικά να γεφυρώσει τις σημαντικές πολιτικές διαφωνίες που χωρίζουν την περιοχή για δεκαετίες». Κάποιοι αναλυτές εξέφρασαν τη γνώμη ότι οι ΗΠΑ αγνόησε την "πίσω αυλή" της (Λατινική Αμερική) όντας προσηλωμένη στη Μέση Ανατολή.
Παρ' όλα αυτά, ο Κάρλος Ολίβα Κάμπος, μέλος του διδακτικού προσωπικού στο Πανεπιστήμιο της Αβάνα, σχολίασε στη Granma: «Το γεγονός ότι η περιοχή δεν αποτελεί πρώτη προτεραιότητα για μια συγκεκριμένη διοίκηση (κυβέρνηση ΗΠΑ) δεν σημαίνει ότι η περιοχή έχει χάσει την σημασία της στον πυρήνα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Πρακτικά, σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας μας, υπήρξαμε εργαστήριο για την αμερικανική πολιτική και πρόσφορο έδαφος για εφαρμογή στρατηγικών».
«Παρά το γεγονός ότι η Μέση Ανατολή, η Ασία και η Ρωσία του Πούτιν είναι προτεραιότητες, η πολιτική του Ομπάμα σχετικά με τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική παραμένει απαράλλακτη» είπε. «Η Σύνοδος της Αμερικής ήταν πολύ σημαντική διότι η περιοχή δεν είναι πλέον η ίδια όπως πριν. Τώρα υπάρχει διαφορετικός συσχετισμός δυνάμεων, πολύ ενδιαφέρων, διότι είναι η "Αριστερά" - όχι μόνο οι σοσιαλιστές - που περιπλέκουν την πολιτική των ΗΠΑ. Επιπλέον, οι ΗΠΑ δεν είναι πια ο μόνος εξωτερικός παράγοντας καθορισμού των αγορών ή του εμπορίου στην περιοχή» (σ.μ: η ενεργοποίηση δυνάμεων όπως η Κίνα και η Ρωσία δημιουργούν πολυπολικό σύστημα ανταγωνισμού στην περιοχή).
Μπορούμε να αισιοδοξούμε και να μένουμε ήσυχοι ότι οι ΗΠΑ έχασαν μεγάλο μέρος της επιρροής τους στη Λατινική Αμερική; Ο Τζόζεφ Τούλτσιν, καθηγητής στο Κέντρο Λατινοαμερικανικών Σπουδών του Χάρβαρντ, απάντησε στην ερώτηση μέσω email: «Το ερώτημα δεν είναι εάν οι ΗΠΑ χάνουν την επιρροή τους. Είναι ότι κάποιες χώρες στη Λ.Αμερική έχουν αναλάβει ηγετικό ρόλο στη διεθνή σκηνή και δεν επιθυμούν να συνεχίζεται η ιστορική σχέση με τις ΗΠΑ που τις θέλει σε θέση αδυναμίας και ανασφάλειας αναφορικά με την αμερικανική ηγεμονία».
«Δεν θα έπρεπε να θεωρούμε ότι το παναμερικανικό σύστημα έχει τελειώσει", σχολιάζει ο Κάρλος Ολίβα, "αλλά οι θέσεις στην διαπραγματευτική πυραμίδα δεν είναι πλέον οι ίδιες. Η Κούβα είναι μέρος του νέου λατινοαμερικανικού συστήματος και αυτό δεν μπορεί να αγνοηθεί».
Ο Μαρκ Γουέισμπροτ, συνδιευθυντής του Κέντρου για την Οικονομική και Πολιτική Έρευνα (CEPR) στην Ουάσινγκτον δήλωσε: «Η Λατινική Αμερική τώρα είναι πιό ανεξάρτητη από την Ευρώπη στην σχέση της με τις ΗΠΑ και η ανεξαρτησία της ισχυροποιείται. Υπάρχουν δομικοί λόγοι γι' αυτές τις αλλαγές, μεταξύ των οποίων είναι η αποτυχία του νεοφιλελευθερισμού. Ίσως πιο σημαντικό είναι το ότι οι λαοί της περιοχής έχουν ψηφίσει (αναδείξει) αριστερές κυβερνήσεις επειδή μπόρεσαν να το κάνουν: κατά το παρελθόν οι ΗΠΑ δεν άφηναν τέτοιες επιλογές να γίνουν με ειρηνικό τρόπο».
Είναι ξεκάθαρο ότι η διοίκηση Ομπάμα δεν έχει αλλάξει την πολιτική των ΗΠΑ απέναντι στη Λατινική Αμερική. Παρ' όλα αυτά, η πολιτική κατάσταση νοτίως του Ρίο Μπράβο είναι πλέον διαφορετική, με περισσότερη ενότητα, και ο Λευκός Οίκος πρέπει και να το αποδεχθεί αυτό και να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες.
*Άρθρο που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "Granma", 10 Μάη 2012, με τίτλο "Obama's Latin American Policy. What's Changed? Who's Changed?
Αναρτήσεις
