Γουίλιαμ Φώκνερ (25 Σεπτεμβρίου 1897 – 6 Ιουλίου 1962)

Πέμπτη 25 Σεπτεμβρίου 2014 ·

Ο Ουίλλιαμ Φώκνερ (William Cuthbert Faulkner) γεννήθηκε το 1897 στο Νιου Όλμπανι του Μισισίπι. Ο πατέρας του, Murry Charles Falkner, εργάστηκε πρώτα ως προϊστάμενος αμαξοστοιχίας στον σιδηρόδρομο που ανήκε στην οικογένειά του κι έπειτα ως έμπορος, ο παππούς του, John Wesley Thompson Falkner, ήταν ο άνθρωπος που πούλησε τον σιδηρόδρομο διότι δεν είχε καμιά εμπιστοσύνη στις διοικητικές ικανότητες του γιου του, και ο προ-πάππος του, o στρατηγός και συγγραφέας του βιβλίου The White Rose of Memphis, William Falkner, ήταν ο άνθρωπος που κατασκεύασε το σιδηρόδρομο, ενώ επίσης η θρυλική του προσωπικότητα άσκησε σημαντική επίδραση στον Φώκνερ. Ο Φώκνερ είχε την τύχη να γεννηθεί σε μια οικογένεια με έντονες καλλιτεχνικές ανησυχίες – η μητέρα του Maud, και η γιαγιά του Lelia, ήταν συστηματικές αναγνώστριες και ζωγράφοι, και μετέδωσαν στον Φώκνερ και στα άλλα τους παιδιά το μικρόβιο της φιλαναγνωσίας καθώς και την αγάπη τους για τις τέχνες – ο ένας από τους τρεις αδερφούς του, ο John Faulkner έγινε επίσης συγγραφέας.

Παρότι θα αποδεικνυόταν ένας από τους πιο εμπνευσμένους τεχνίτες της αγγλικής γλώσσας, ο Φώκνερ ήταν μέτριος μαθητής, ειδικά στο μάθημα των Αγγλικών. Στην τελευταία χρονιά του γυμνασίου δεν κατάφερε να πιάσει τη βάση και να αποφοιτήσει, όντας όμως δεινός αναγνώστης, είχε ήδη προλάβει να μελετήσει την ιστορία του τόπου του, του Μισισίπι. Μέχρι να γράψει το πρώτο του μυθιστόρημα, ο Φώκνερ είχε καταταχθεί στη Βασιλική Καναδική Αεροπορία ως εκπαιδευόμενος πιλότος και είχε προλάβει να κάνει ένα σωρό παράταιρα επαγγέλματα. Οι περισσότεροι μελετητές του αναφέρουν ως καταλυτική επίδραση στην απόφασή του να γίνει συγγραφέας τη φιλία του με τον Σέργουντ Άντερσον, με τον οποίο ο Φώκνερ για μεγάλο χρονικό διάστημα περνούσε τα απογεύματά του συζητώντας και πίνοντας ασταμάτητα, όμως εξίσου σημαντική για τη διαμόρφωση της συγγραφικής ιδιοσυγκρασίας του ήταν η φιλία του με τον Philip Stone, που ήταν ο πρώτος άνθρωπος που γοητεύτηκε από το ταλέντο του Φώκνερ και ήταν επίσης εκείνος που τον μύησε σε έργα συγγραφέων όπως ο Τζαίημς Τζόυς. Αν ο Φώκνερ δεν είχε διαβάσει τον Οδυσσέα, ίσως τα εμβληματικά μοντερνιστικά του έπη Η Βουή και η μανία και Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ!, να μην είχαν γραφεί ποτέ.

Το πρώτο μυθιστόρημα του Φώκνερ ήταν Η πληρωμή του στρατιώτη, που δεν σημείωσε ιδιαίτερη επιτυχία όμως ήταν η αφορμή για να αλλάξει ο Φώκνερ το επώνυμό του, που μέχρι τότε γραφόταν: Falkner. Η επικρατέστερη εκδοχή για την αλλαγή του επωνύμου του αναφέρει πως όταν τυπώθηκε το πρώτο του βιβλίο, προστέθηκε από τυπογραφική αβλεψία ένα u μετά το a στο επώνυμό του στην πρώτη σελίδα του βιβλίου, γεγονός που ουδόλως πτόησε τον πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα ο οποίος ζήτησε να παραμείνει το επώνυμό του όπως είχε τυπωθεί στο χαρτί.

Από το 1929 έως το 1936, ο Φώκνερ σε μια σπάνια στην ιστορία της λογοτεχνίας έκρηξη δημιουργικού οίστρου, έγραψε τα καλύτερα μυθιστορήματα της καριέρας του και ορισμένα από τα σπουδαιότερα μυθιστορήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας του εικοστού αιώνα: Σαρτόρις, Η βουή και η μανία, Καθώς Ψυχορραγώ, Ιερό, Φως τον Αύγουστο, Pylon, Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ!. Με εξαίρεση το Pylon, που τυγχάνει και το πιο αδύναμο από τα βιβλία που εξέδωσε μέσα στην οκταετία, τα υπόλοιπα μυθιστορήματά του διαδραματίζονται στη φανταστική επαρχεία Yoknapatawpha, το όνομα της οποίας έχει προέλθει από σύνθεση δυο λέξεων της φυλής Τσίκασοου: Yokana και Petopha. Ο τόπος που επινόησε ο Φώκνερ είναι στοιχειωμένος από τις προσωπικές εμπειρίες του, από τους απόηχους του Εμφυλίου Πολέμου, τους τοπικούς θρύλους του Νότου, τις ιστορίες που άκουσε μικρός ο Φώκνερ από τους προγόνους του, αλλά και από το όραμά του για την άρση των φυλετικών διακρίσεων και τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των μαύρων κατοίκων.

Παρά την καλλιτεχνική επιτυχία των μυθιστορημάτων και των συλλογών διηγημάτων που έγραψε τη δεκαετία του ‘30 και παρά την εμπορική επιτυχία του Ιερό, του βιβλίου που ο ίδιος ο Φώκνερ είπε πως έγραψε για να βγάλει χρήματα (η ειρωνεία της υπόθεσης είναι ότι το Ιερό παραμένει ένα από τα πιο πολύπλοκα μυθιστορήματά του), ο Φώκνερ αναγκάστηκε τη δεκαετία του ‘40 να εργαστεί στο Χόλιγουντ ως σεναριογράφος προκειμένου να συμπληρώσει τα μέτρια εισοδήματα που απέφεραν οι πωλήσεις των βιβλίων του και να ζήσει την οικογένειά του. Ανάμεσα σε άλλα, ο Φώκνερ έγραψε το σενάριο της ταινίας Να έχεις και να μην έχεις που είναι βασισμένη στο ομότιτλο βιβλίο του μεγάλου ανταγωνιστή του, Έρνεστ Χέμινγουεϊ, αλλά και το σενάριο για τον Μεγάλο Ύπνο, που επίσης βασίστηκε σε βιβλίο, και πιο συγκεκριμένα στο περίφημο ομότιτλο νουάρ μυθιστόρημα του Ρέιμοντ Τσάντλερ. Ο Φώκνερ παντρεύτηκε το 1929 την Estelle Oldham, με την οποία είχαν σχέση όταν ήταν έφηβοι, όμως εκείνη είχε επιλέξει να παντρευτεί άλλον το 1918. Τα μυθιστορήματα που εξέδωσε ο Φώκνερ μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο δεν στέκονται καλλιτεχνικά στο επίπεδο εκείνων που έγραψε τη δεκαετία του ’30, ωστόσο του απέφεραν πλήθος λογοτεχνικών διακρίσεων. Τιμήθηκε δύο φορές με το Βραβείο Πούλιτζερ για τα A Fable και The Reivers και άλλες δύο φορές με το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας πάλι για το Α Fable καθώς και για τα Collected Stories του. To 1949 βραβεύτηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας, διάκριση που γιγάντωσε τη φήμη του πέρα από τα σύνορα της Αμερικής, σε ολόκληρο τον κόσμο.

Ο Ουίλλιαμ Φώκνερ πέθανε στις 6 Ιουλίου του 1962 στη Byhalia του Μισισίπι.

Είναι πολλά τα στοιχεία στο έργο του Φώκνερ που τον κάνουν να ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους μεγάλους συγγραφείς του Αμερικάνικου Νότου αλλά και τους περισσότερους Αμερικανούς ομότεχνούς του στον εικοστό αιώνα. Είναι η ιδιότυπη χρήση της αφηγηματικής τεχνικής του εσωτερικού μονολόγου που έφτασε στο αποκορύφωμά της στον Οδυσσέα του Τζόυς, μιας τεχνικής που στα μυθιστορήματα του Φώκνερ δεν εφαρμόζεται με σκοπό να προσεγγίσουμε τα πολυσύνθετα, καλλιεργημένα μυαλά των ευρωπαίων αστών, όπως συμβαίνει στα βιβλία του Τζόυς ή της Βιρτζίνια Γουλφ, αλλά με στόχο να ξεκλειδώσουμε τα πεισματάρικα μυαλά των συντηρητικών, ξεροκέφαλων ανθρώπων του Αμερικάνικου Νότου, των ξεπεσμένων αριστοκρατών του και των μπαρουτοκαπνισμένων αγροτών του. Είναι η ρωμαλέα, παράφορη, χειμαρρώδης γλώσσα του που σε στιγμές έντονης συγκινησιακής φόρτισης γίνεται παραληρηματική και καλειδοσκοπική και ξεγυμνώνει τον χαρακτήρα που αφηγείται την ιστορία του σε πρώτο πρόσωπο ή τρέχει για να ξεφύγει από τον συγγραφέα που τον ακολουθεί κατά πόδας προσπαθώντας να αποσπάσει από τον ήρωά του τα τρομερά μυστικά που βαραίνουν το παρόν και το παρελθόν του, χρησιμοποιώντας την προσωρινά ιαματική για τον συγγραφέα τριτοπρόσωπη αφήγηση. Είναι η σπάνια φιλοσοφική ευαισθησία και η γνωστική επάρκεια που τσιμεντώνουν αυτή τη μεγαλειώδη γλώσσα του Φώκνερ. Και είναι και η τόλμη και η προθυμία του να καταδυθεί σε βάθη της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης που μόνο λατρευτοί του συγγραφείς, σαν τον Σαίξπηρ και τον Ντοστογιέφσκι, είχαν επιχειρήσει.



Στην περίφημη συνέντευξη που έδωσε το 1956 στη Jean Stein, για το περιοδικό Paris Review, τη δημοσιογράφο με την οποία ο Φώκνερ είχε σχέση για μικρό χρονικό διάστημα, απαντώντας σε ερώτησή της σχετικά με το τι ήταν εκείνο που τον ώθησε να γράψει το «Έπος της Yoknapatawpha», είπε:

«Με την Πληρωμή του στρατιώτη ανακάλυψα ότι η συγγραφή ήταν διασκεδαστική. Όμως, μετέπειτα, ανακάλυψα ότι όχι μόνο το κάθε βιβλίο έπρεπε να έχει ένα ορισμένο σχήμα, αλλά ότι ολόκληρη η συγγραφική παραγωγή ή το σύνολο της δουλειάς ενός καλλιτέχνη έπρεπε να έχει ένα ορισμένο σχήμα. Την Πληρωμή του στρατιώτη και το Mosquitoes τα έγραψα για να τα γράψω, επειδή είχε πλάκα. Ξεκινώντας το Σαρτόρις, ανακάλυψα ότι το δικό μου μικρό ίσως αλλά χαρακτηριστικό στίγμα από τη γενέτειρά μου ήταν ένα θέμα για το οποίο άξιζε να γράψω και ότι σίγουρα όσο κι αν ζούσα, δεν θα μου έφτανε για να το εξαντλήσω, αλλά και ότι μετουσιώνοντας το πραγματικό σε απόκρυφο, θα είχα απόλυτη ελευθερία να χρησιμοποιήσω στο έπακρο το όποιο ταλέντο είχα. Η διαπίστωση αυτή μου αποκάλυψε ένα χρυσωρυχείο άλλων ανθρώπων, κι έτσι δημιούργησα τον δικό μου κόσμο. Μπορώ να κινώ τα νήματα της ζωής αυτών των ανθρώπων σαν Θεός, όχι μόνο στον χώρο αλλά και στον χρόνο. Το γεγονός ότι έχω καταφέρει να κινήσω τους χαρακτήρες μου επιτυχημένα μέσα στον χρόνο, κατά τη δική μου εκτίμηση τουλάχιστον, επαληθεύει στα μάτια μου τη θεωρία μου ότι ο χρόνος είναι μια ρευστή κατάσταση που δεν έχει καμία ύπαρξη πέρα από την προσωρινή υλική υπόσταση του κάθε ατόμου ξεχωριστά. Η έννοια «ήταν» δεν υπάρχει – μονάχα η έννοια «είναι». Αν υπήρχε το «ήταν», δεν θα υπήρχε πένθος ούτε θλίψη. Μου αρέσει να βλέπω τον κόσμο που δημιούργησα σαν τον ακρογωνιαίο λίθο του σύμπαντος. Και θέλω να πιστεύω ότι αν μπορούσε να αποσπαστεί αυτός ο κόσμος, ο μικρός σαν σφηνόλιθος, τότε ολόκληρο το σύμπαν θα κατέρρεε. Το τελευταίο μου βιβλίο θα είναι το βιβλίο για την Ημέρα της Κρίσεως, η Χρυσή Βίβλος της κομητείας της Γιοκναπατάφα. Τότε θα σπάσω το μολύβι και θα υποχρεωθώ να σταματήσω.» (Η Τέχνη της Γραφής, μτφρ.: Μαρίνα Τουλγαρίδου, εκδόσεις Τόπος).

Του Λευτέρη Καλοσπύρου
 
 
 http://www.kar.org.gr/

Η Επανάσταση του 1943

Η Επανάσταση του 1943

revolution in the world

ελευθερη εκφραση

Η λίστα ιστολογίων μου

προσωπικές ιστοσελίδες

τύπος

διαφορα

È