Ένα εκατομμύριο άνθρωποι σκοτώθηκαν στην Ανατολική Αφρική κατά την διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Πολλοί Αφρικανοί πολέμησαν επίσης στην Ευρώπη υπερασπιζόμενοι τα συμφέροντα των αποικιοκρατών τους. Σήμερα, η θυσία τους τείνει να ξεθωριάσει στην μνήμη. Έτσι, για τα 100 χρόνια από την έναρξη του Α’ Π.Π. εκδηλώσεις μνήμης θα πραγματοποιηθούν στην Νότια Αφρική και στην Ναμίμπια, ενώ ένα νέο μνημείο αποκαλύφθηκε στην Φλάνδρα, στο Βέλγιο.
Όμως, το πιο εντυπωσιακό μνημείο για τα θύματα της Αφρικής στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, που κράτησε από το 1914-1918, δεν θα το βρει κανείς στην Αφρική αλλά στην Γαλλία. Στην μάχη του Ντελβιλ το 1916, το 1ο Τάγμα Πεζικού της Νοτίου Αφρικής έφερε τα περισσότερα πλήγματα.
Ο Τζον Ντελ Μόντε, που πολέμησε στο Ντέλβιλ, και είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Συμμαχίας Βετεράνων Νοτίου Αφρικής, μαζί με συνεργάτες του από τα κράτη της Κοινοπολιτείας, έχει αφιερώσει την ζωή του στο να κρατήσει ζωντανή την μνήμη όσων πολέμησαν για το βρετανικό Στέμμα.
Περίπου 10.000 Νοτιοαφρικανοί στρατιώτες σκοτώθηκαν στο Βέλγιο, την Γαλλία, το Πακιστάν, την Νότιο Αφρική και σε άλλες πρώην γερμανικές αποικίες στην Αφρική. Η Συμμαχίας Βετεράνων Νοτίου Αφρικής είναι μια από τις λίγες ενώσεις που τιμά την μνήμη τους και την θυσία τους.
Οι Αφρικανοί της μαύρης Αφρικής έχουν ελλιπή γνώση γύρω από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, γράφει η Deutsche Welle. Κατά την διάρκειά του, περίπου 2 εκατομμύρια άνθρωποι από όλη την Αφρική συμμετείχαν ενεργά στις στρατιωτικές συγκρούσεις είτε ως στρατιώτες είτε ως κουβαλητές, στα πεδία της μάχης στην ήπειρό τους αλλά και στην Ευρώπη.
Στην αρχή του πολέμου, κάποιοι Αφρικανοί είχαν καταταγεί εθελοντικά παίρνοντας θάρρος από τον μισθό που θα απολάμβαναν. Από το 1915, όμως, οι Ευρωπαίοι ξεκίνησαν να στρατολογούν χιλιάδες Αφρικανούς. Μόνο οι Γάλλοι έστειλαν 450.000 Αφρικανούς στρατιώτες από τις αποικίες τους στην Βόρεια και Νότια Αφρική στο μέτωπο ενάντια στην Γερμανία στην Ευρώπη.
Η μνήμη σβήνει
Όταν ξέσπασε ο Πόλεμος στην Ευρώπη το 1914, οι Άγγλοι και οι Γάλλοι προετοίμασαν τα στρατεύματά τους για να καταλάβουν τις γερμανικές αποικίες στην Αφρική – την Γερμανική Ανατολική Αφρική, την Γερμανική Νοτιοδυτική Αφρική, το Τόγκολαντ και το Καμερούν.
Οι μάχες ήταν ιδιαίτερα βίαιες στην Γερμανική Ανατολική Αφρική, όπου ο Γερμανός Στρατηγός Λέτοβ-Βόρμπεκ υιοθέτησε μια στρατηγική ανταρτοπολέμου εμπλέκοντας όλο και περισσότερες περιοχές στον πόλεμο. Περισσότεροι από 200.000 κουβαλητές μετέφεραν όπλα, πυρομαχικά και τροφή στους στρατιώτες. Ο μύθος του «πιστού Ασκάρι» (σ.σ.: Ασκάρι στα Σουαχίλι σημαίνει «στρατιώτης») ακόμη αναφέρεται στα γερμανικά βιβλία ιστορίας σύμφωνα με την DW.
Στην πραγματικότητα, όμως, αυτοί οι άνθρωποι είχαν απομακρυνθεί από τις ρίζες τους και οι τοπικές κοινωνίες τους κοίταζαν αφ’ υψηλού. Πίσω στις πατρίδες τους, είχαν χαθεί στα χωράφια. Οι καλλιέργειες είχαν καταστραφεί από τα στρατεύματα που περνούσαν με σκοπό να διασφαλίσουν ότι δεν θα αφήσουν πίσω τους τροφή για όσους τους κυνηγούσαν.
Δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για το πόσοι πέθαναν από την πείνα. Η αποικιακή κυβέρνηση της Ντοντόμα (αυτό που σήμερα είναι η Τανζανία) έχασε το 20% του πληθυσμού της την περίοδο 1917-1918, και αυτό δίνει ένα στίγμα του τι πραγματικά συνέβη.
Οι ιστορικοί εκτιμούν ότι περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι έχασαν την ζωή τους στην Ανατολική Αφρική ως άμεσο αποτέλεσμα του πολέμου. Η ισπανική γρίπη, που ξέσπασε μετά τον πόλεμο, και χτύπησε τον αδύνατο πληθυσμό προκάλεσε τον θάνατο ακόμη 50.000 με 80.000 ανθρώπων. «Ο πόλεμος άλλαξε κάποιες περιοχές σε τέτοιο βαθμό που χρειάστηκε δεκαετίες για να επανέλθουν – αν ποτέ τα κατάφεραν», δήλωσε ο Γιούργκεν Ζιμερερ, καθηγητής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.
Στην σημερινή Τανζανία, που αποτελεί μέρος της αποικίας της Γερμανικής Ανατολικής Αφρικής, ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος δεν υπάρχει ως γνώση στην δημόσια συνείδηση. Το Εθνικό Μουσείο της χώρας ανακοίνωσε ότι δεν σχεδιάζει καμία εκδήλωση μνήμης. Το ίδιο θα συμβεί και στο Καμερούν, επίσης πρώην γερμανική αποικία, όπου χιλιάδες μαύροι στρατιώτες και κουβαλητές έχασαν την ζωή τους. Ο Ζαν Εμανουέλ Ποντί, επικεφαλής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων στο Γιαούντε, την πρωτεύουσα, δήλωσε στην DW ότι «ο Α’ Π.Π. εμφανίζεται όλο και λιγότερο στα σχολικά βιβλία. Είναι μια ιστορία που διαρκώς χάνεται. Οι πρωταγωνιστές έχουν πεθάνει εδώ και καιρό. Ήταν οι προπαππούδες μας!»
Νέα αφεντικά
Η ήττα της Γερμανίας στον πόλεμο σήμαινε ταυτόχρονα την απώλεια των αποικιών. Όμως αυτές δεν απελευθερώθηκαν. Απλά άλλαξαν χέρια, και αποτέλεσαν στο εξής αποικίες των Βρετανών και των Γάλλων.
Όταν οι νικήτριες δυνάμεις υπέγραψαν την Συνθήκη των Βερσαλλιών για να επισφραγίσουν το τέλος του πολέμου, ασχολήθηκαν πολύ με το δικαίωμα των ανθρώπων στον αυτοπροσδιορισμό. Αυτό όμως δεν συνέβη με την περίπτωση της Αφρικής. Η αντιπροσωπεία του Νοτιοαφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου ταξίδεψαν ειδικά αποκλειστικά για αυτό τον σκοπό στις Βερσαλλίες αλλά δεν έγιναν δεκτοί.
Οι αλλαγές στην Αφρική έγιναν πολύ αργότερα. Κατά τον Ζιμερερ «η πραγματική κατάρρευση των αποικιακών αυτοκρατοριών συνδέεται με το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου». Η σταδιακή απελευθέρωση και ανεξαρτητοποίηση της Αφρικής άρχισε την δεκαετία του 1950 και σήμανε την πραγματική αλλαγή που πλέον γιορτάζεται σε εθνικές επετείους.
Ένας ακόμη λόγος που ο Α’ Π.Π. έπαιξε μικρό ή κανένα ρόλο στην διαμόρφωση της αντίληψης της ιστορίας στην Αφρική είναι γιατί θεωρείται ένα ακόμη επεισόδιο στο κεφάλαιο της αποικιοκρατίας και των πράξεων βίας κατά των Αφρικανών. Κατά τα 75 χρόνια που το Βέλγιο κρατούσε το Κονγκό, σχεδόν 10 εκατομμύρια άνθρωποι σκοτώθηκαν. «Ήταν ένας ακόμη πόλεμος. Η αποικιοκρατία ήταν τόσο βίαιη που ένας αριθμός της τάξης του ενός εκατομμυρίου δεν τραβά την προσοχή που απαιτεί ή θα είχε σε ευρωπαϊκό έδαφος», σχολιάζει ο Ζιμερερ.
Η Ευρώπη επιλέγει να βλέπει τα πράγματα όπως οι Αφρικανοί και να αγνοεί τα όσα υπέστησαν εκείνοι στον Α’ Π.Π. Όπως το έθεσε και ο Ζιμερερ, «ο πόλεμος στην Αφρική αντιμετωπίζεται εν γένει ως μια μικρή διαμάχη στην οποία κανείς δεν τραυματίστηκε».
Όμως, το πιο εντυπωσιακό μνημείο για τα θύματα της Αφρικής στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, που κράτησε από το 1914-1918, δεν θα το βρει κανείς στην Αφρική αλλά στην Γαλλία. Στην μάχη του Ντελβιλ το 1916, το 1ο Τάγμα Πεζικού της Νοτίου Αφρικής έφερε τα περισσότερα πλήγματα.
Ο Τζον Ντελ Μόντε, που πολέμησε στο Ντέλβιλ, και είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Συμμαχίας Βετεράνων Νοτίου Αφρικής, μαζί με συνεργάτες του από τα κράτη της Κοινοπολιτείας, έχει αφιερώσει την ζωή του στο να κρατήσει ζωντανή την μνήμη όσων πολέμησαν για το βρετανικό Στέμμα.
Περίπου 10.000 Νοτιοαφρικανοί στρατιώτες σκοτώθηκαν στο Βέλγιο, την Γαλλία, το Πακιστάν, την Νότιο Αφρική και σε άλλες πρώην γερμανικές αποικίες στην Αφρική. Η Συμμαχίας Βετεράνων Νοτίου Αφρικής είναι μια από τις λίγες ενώσεις που τιμά την μνήμη τους και την θυσία τους.
Οι Αφρικανοί της μαύρης Αφρικής έχουν ελλιπή γνώση γύρω από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, γράφει η Deutsche Welle. Κατά την διάρκειά του, περίπου 2 εκατομμύρια άνθρωποι από όλη την Αφρική συμμετείχαν ενεργά στις στρατιωτικές συγκρούσεις είτε ως στρατιώτες είτε ως κουβαλητές, στα πεδία της μάχης στην ήπειρό τους αλλά και στην Ευρώπη.
Στην αρχή του πολέμου, κάποιοι Αφρικανοί είχαν καταταγεί εθελοντικά παίρνοντας θάρρος από τον μισθό που θα απολάμβαναν. Από το 1915, όμως, οι Ευρωπαίοι ξεκίνησαν να στρατολογούν χιλιάδες Αφρικανούς. Μόνο οι Γάλλοι έστειλαν 450.000 Αφρικανούς στρατιώτες από τις αποικίες τους στην Βόρεια και Νότια Αφρική στο μέτωπο ενάντια στην Γερμανία στην Ευρώπη.
Η μνήμη σβήνει
Όταν ξέσπασε ο Πόλεμος στην Ευρώπη το 1914, οι Άγγλοι και οι Γάλλοι προετοίμασαν τα στρατεύματά τους για να καταλάβουν τις γερμανικές αποικίες στην Αφρική – την Γερμανική Ανατολική Αφρική, την Γερμανική Νοτιοδυτική Αφρική, το Τόγκολαντ και το Καμερούν.
Οι μάχες ήταν ιδιαίτερα βίαιες στην Γερμανική Ανατολική Αφρική, όπου ο Γερμανός Στρατηγός Λέτοβ-Βόρμπεκ υιοθέτησε μια στρατηγική ανταρτοπολέμου εμπλέκοντας όλο και περισσότερες περιοχές στον πόλεμο. Περισσότεροι από 200.000 κουβαλητές μετέφεραν όπλα, πυρομαχικά και τροφή στους στρατιώτες. Ο μύθος του «πιστού Ασκάρι» (σ.σ.: Ασκάρι στα Σουαχίλι σημαίνει «στρατιώτης») ακόμη αναφέρεται στα γερμανικά βιβλία ιστορίας σύμφωνα με την DW.
Στην πραγματικότητα, όμως, αυτοί οι άνθρωποι είχαν απομακρυνθεί από τις ρίζες τους και οι τοπικές κοινωνίες τους κοίταζαν αφ’ υψηλού. Πίσω στις πατρίδες τους, είχαν χαθεί στα χωράφια. Οι καλλιέργειες είχαν καταστραφεί από τα στρατεύματα που περνούσαν με σκοπό να διασφαλίσουν ότι δεν θα αφήσουν πίσω τους τροφή για όσους τους κυνηγούσαν.
Δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για το πόσοι πέθαναν από την πείνα. Η αποικιακή κυβέρνηση της Ντοντόμα (αυτό που σήμερα είναι η Τανζανία) έχασε το 20% του πληθυσμού της την περίοδο 1917-1918, και αυτό δίνει ένα στίγμα του τι πραγματικά συνέβη.
Οι ιστορικοί εκτιμούν ότι περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι έχασαν την ζωή τους στην Ανατολική Αφρική ως άμεσο αποτέλεσμα του πολέμου. Η ισπανική γρίπη, που ξέσπασε μετά τον πόλεμο, και χτύπησε τον αδύνατο πληθυσμό προκάλεσε τον θάνατο ακόμη 50.000 με 80.000 ανθρώπων. «Ο πόλεμος άλλαξε κάποιες περιοχές σε τέτοιο βαθμό που χρειάστηκε δεκαετίες για να επανέλθουν – αν ποτέ τα κατάφεραν», δήλωσε ο Γιούργκεν Ζιμερερ, καθηγητής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.
Στην σημερινή Τανζανία, που αποτελεί μέρος της αποικίας της Γερμανικής Ανατολικής Αφρικής, ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος δεν υπάρχει ως γνώση στην δημόσια συνείδηση. Το Εθνικό Μουσείο της χώρας ανακοίνωσε ότι δεν σχεδιάζει καμία εκδήλωση μνήμης. Το ίδιο θα συμβεί και στο Καμερούν, επίσης πρώην γερμανική αποικία, όπου χιλιάδες μαύροι στρατιώτες και κουβαλητές έχασαν την ζωή τους. Ο Ζαν Εμανουέλ Ποντί, επικεφαλής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων στο Γιαούντε, την πρωτεύουσα, δήλωσε στην DW ότι «ο Α’ Π.Π. εμφανίζεται όλο και λιγότερο στα σχολικά βιβλία. Είναι μια ιστορία που διαρκώς χάνεται. Οι πρωταγωνιστές έχουν πεθάνει εδώ και καιρό. Ήταν οι προπαππούδες μας!»
Νέα αφεντικά
Η ήττα της Γερμανίας στον πόλεμο σήμαινε ταυτόχρονα την απώλεια των αποικιών. Όμως αυτές δεν απελευθερώθηκαν. Απλά άλλαξαν χέρια, και αποτέλεσαν στο εξής αποικίες των Βρετανών και των Γάλλων.
Όταν οι νικήτριες δυνάμεις υπέγραψαν την Συνθήκη των Βερσαλλιών για να επισφραγίσουν το τέλος του πολέμου, ασχολήθηκαν πολύ με το δικαίωμα των ανθρώπων στον αυτοπροσδιορισμό. Αυτό όμως δεν συνέβη με την περίπτωση της Αφρικής. Η αντιπροσωπεία του Νοτιοαφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου ταξίδεψαν ειδικά αποκλειστικά για αυτό τον σκοπό στις Βερσαλλίες αλλά δεν έγιναν δεκτοί.
Οι αλλαγές στην Αφρική έγιναν πολύ αργότερα. Κατά τον Ζιμερερ «η πραγματική κατάρρευση των αποικιακών αυτοκρατοριών συνδέεται με το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου». Η σταδιακή απελευθέρωση και ανεξαρτητοποίηση της Αφρικής άρχισε την δεκαετία του 1950 και σήμανε την πραγματική αλλαγή που πλέον γιορτάζεται σε εθνικές επετείους.
Ένας ακόμη λόγος που ο Α’ Π.Π. έπαιξε μικρό ή κανένα ρόλο στην διαμόρφωση της αντίληψης της ιστορίας στην Αφρική είναι γιατί θεωρείται ένα ακόμη επεισόδιο στο κεφάλαιο της αποικιοκρατίας και των πράξεων βίας κατά των Αφρικανών. Κατά τα 75 χρόνια που το Βέλγιο κρατούσε το Κονγκό, σχεδόν 10 εκατομμύρια άνθρωποι σκοτώθηκαν. «Ήταν ένας ακόμη πόλεμος. Η αποικιοκρατία ήταν τόσο βίαιη που ένας αριθμός της τάξης του ενός εκατομμυρίου δεν τραβά την προσοχή που απαιτεί ή θα είχε σε ευρωπαϊκό έδαφος», σχολιάζει ο Ζιμερερ.
Η Ευρώπη επιλέγει να βλέπει τα πράγματα όπως οι Αφρικανοί και να αγνοεί τα όσα υπέστησαν εκείνοι στον Α’ Π.Π. Όπως το έθεσε και ο Ζιμερερ, «ο πόλεμος στην Αφρική αντιμετωπίζεται εν γένει ως μια μικρή διαμάχη στην οποία κανείς δεν τραυματίστηκε».
Αναρτήσεις
