Βασικό συστατικό της δημοκρατίας αποτελεί η δημοκρατική λειτουργία των κομμάτων, η οποία συνίσταται στην αμφίδρομη τους σχέση με την κοινωνία, έτσι ώστε οι αποφάσεις να λαμβάνονται από μια διαλεκτική διαδικασία.
Ιστορικά στην Ελλάδα τα συντηρητικά κόμματα από τη μία είχαν διαχειριστικό χαρακτήρα, δε διαπραγματεύονταν με τους ψηφοφόρους τις πολιτικές επιλογές τους, τους αντιμετώπιζαν ως πελάτες που δήλωναν την υπακοή τους στον κομματάρχη – πολιτευτή, εισπράττοντας τα ρουσφέτια. Από την άλλη πλευρά τα αριστερά κόμματα, λόγω συνθηκών, λειτουργούσαν σε καθεστώς παρανομίας, συνωμοτικά, με αποτέλεσμα οι αποφάσεις λαμβάνονταν μέσα σε πολύ ‘’κλειστά’’ πλαίσια. Μια διαφορετική αντίληψη ως προς τη λειτουργία και την οργάνωση εκφράστηκε με το ΠΑΣΟΚ, το οποίο είχε ως πρόταγμα του τη συμμετοχή και το άνοιγμα στην κοινωνία. Μέσα από την καθιέρωση πρωτοποριακών, για την εποχή, θεσμών, όπως τα τοπικά συμβούλια, η συμμετοχή των νέων (με τις μαθητικές και φοιτητικές οργανώσεις) η κοινωνία έγινε φορέας διαμόρφωσης και εγχάραξης πολιτικών. Δυστυχώς όμως με το πέρασμα των χρόνων κυρίως από τη δεκαετία του ’90 οιπολιτικές διαδικασίες υποβαθμίστηκαν, το ΠΑΣΟΚ από εργαστήρι παραγωγής πολιτικής και ιδεών μετατράπηκε σε γραφειοκρατικό οργανισμό, με συνέπεια να απομακρυνθεί από τα κοινωνικά στρώματα που ενέπνεε και το είχαν στηρίξει. Στην τελευταία του φάση έγινε μια προσπάθεια από τον Γ. Παπανδρέου, ο οποίος ύψωσε τη σημαία της ‘’ συμμετοχικής δημοκρατίας ’’ αλλά στην πραγματικότητα λειτούργησε υιοθετώντας ένα μοναρχικό μοντέλο.
Τα σύγχρονα κόμματα , λοιπόν, αντί να αποτελούν φορείς σύνθεσης και παραγωγής πολιτικής όπως αρμόζει στη δημοκρατία έχουν εκφυλιστεί σε οργανισμούς διαχείρισης αναπτύσσοντας σχέσεις με τους πολίτες σε πελατειακό επίπεδο. Επίσης με τη δημιουργία νέων οικονομικών δομών αναπτύχθηκαν διαπλεκόμενες σχέσεις μεταξύ κομμάτων και επιχειρηματικών συμφερόντων και ΜΜΕ. Τα κόμματα για να μπορέσουν να επιβιώσουν καθίστανται φορείς εξυπηρέτησης επιχειρηματικών συμφερόντων, συνεπώς απομακρύνονται από την κοινωνία, η οποία με τη σειρά της έχει απαξιώσει το πολιτικό σύστημα. Αυτή η απαξίωση εκφράστηκε έντονα στις εκλογές της 6ης Μάη, αφού τα ποσοστά των δύο κομμάτων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ , που έπαιζαν πρωταγωνιστικό ρόλο τις τελευταίες δεκαετίες, συρρικνώθηκαν δραματικά. Τη λύση όμως που επιβάλλει ο λαός μόνο ένα σύγχρονο προοδευτικό κόμμα μπορεί να τη διαμορφώσει πολιτική ουσία.
Ειδικότερα στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία ένας σύγχρονος φορέας επιβάλλεται να αποτελεί εργαλείο που θα διασφαλίζει την κοινωνική συνοχή έτσι ώστε να γίνει καταλύτης για εξελίξεις με προοδευτικό πρόσημο.
Ένα σύγχρονο αριστερό κόμμα οφείλει να είναι δίπλα στον πολίτη και τα προβλήματά του. Σήμερα οι πολίτες επιθυμούν άμεσες λύσεις σε ο,τιδήποτε τους ταλαιπωρεί. Διψούν να δούνε πράξεις και άμεση βελτίωση στις συνθήκες διαβίωσής τους. Ένας απρόσωπος κεντρικός κομματικός μηχανισμός δεν είναι εφικτό να πετύχει κάτι τέτοιο. Απαραίτητη είναι η ανάπτυξη αποκεντρωμένων λειτουργιών, που θα πλαισιώνονται από εκπροσώπους σε επίπεδο δήμων και γειτονιών οι οποίοι θα έρχονται σε επαφή με την τοπική κοινωνία, θα συνδιαλέγονται με αυτήν, χωρίς ιδιοτέλεια και παραγοντισμό.
Ένα κόμμα όταν κατορθώσει να δώσει όραμα και ελπίδα στο λαό, με συγκεκριμένες αναπτυξιακές προτάσεις, μπορεί τότε να κερδίσει την εμπιστοσύνη του. Ωστόσο η σχέση τους πρέπει να είναι αμφίδρομη. Ο πολιτικός φορέας που θα εμπνεύσει έχει χρέος να αφουγκράζεται τα μηνύματα που η κοινωνία αποστέλλει. Μέσα από σαφή ιδεολογικό προσανατολισμό οφείλει να τα μετουσιώνει σε πολιτικές. Με την προβολή των θέσεων του, μέσα από το διάλογο με τον άλλο, το διαφορετικό θα επέλθει η σύνθεση.
Ενα προοδευτικό κόμμα οφείλει να βρίσκεται παντού μέσα στο κίνημα, στους χώρους εργασίας, με τη στήριξη συνδικαλιστικών οργανώσεων, στους χώρους νεολαίας (σχολείο, πανεπιστήμιο), στο εμπόριο (στήριξη τοπικών αγορών και ανάληψη πρωτοβουλιών προς αυτή την κατεύθυνση). Η συμμετοχή σε τέτοιες δράσεις στόχο δεν έχουν την πολιτική χειραγώγηση. Αφού το ιδεολογικά χαρακτηριστικά έχουν γίνει διακριτά ο φορέας μετατρέπεται σε χωνευτήρι ιδεών, οι οποίες με την πραγμάτωσή τους θα αποτελούν προοδευτικές λύσεις στα προβλήματα.
Μέσα από τις διαδικασίες αλληλεπίδρασης κόμματος και κοινωνίας, ο πολίτης καθίσταται υπεύθυνος και μέτοχος των εξελίξεων, μετατρέπεται από παθητικός δέκτης ενεργό υποκείμενο στη διαμόρφωση του κοινωνικού γίγνεσθαι και επανέρχεται η ουσία της πολιτικής στο προσκήνιο. Θεωρώ, λοιπόν, ότι στα πλαίσια του διαλόγου για το σχεδιασμό των οργανωτικών λειτουργιών ενός κόμματος που θέλει να χαρακτηρίζεται ως αριστερό – προοδευτικό, αφού γίνει πρώτα ξεκάθαρη η ιδεολογική του φυσιογνωμία, οφείλουν όσοι το πλαισιώνουν να εκλάβουν υπ όψιν τους το αίτημα της κοινωνίας για ανοιχτές διαδικασίες.
Ελένη Δεδούση
Αναρτήσεις
