Λίγες μέρες αργότερα, στις 16 Ιουνίου, στη Μεσούντα κοντά στον Αχελώο, ο Βελουχιώτης θα αυτοκτονήσει .
Γεννήθηκε και πέθανε επαναστάτης!
Γεννήθηκε και πέθανε επαναστάτης! O λόγος για τον Θανάση Κλάρα, που άφησε την άνετη ζωή του στη Λαμία και πήρε τα βουνά, γράφοντας το όνομα του, ή μάλλον το ψευδώνυμο του «Άρης Βελουχιώτης» στην ιστορία, σαν ίσως την πιο εμβληματική φιγούρα της Αντίστασης. Σήμερα συμπληρώνονται 65 χρόνια από το θάνατο του.
Ιδρυτής του ΕΛΑΣ και ηγετική μορφή του αντάρτικου σώματος του ΕΑΜ, αλλά και ένα από τα σημαντικότερα στελέχη του ΚΚΕ. Ο Βελουχιώτης έρχεται σε ρήξη με το ΚΚΕ μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας, καθώς αρνείται να παραδώσει τα όπλα και επιλέγει τον δρόμο της ένοπλης δράσης.
Ο δρόμος που δiαλέγει τον οδηγεί τελικά στον θάνατο. Ο καπετάνιος του ΕΛΑΣ, την ίδια μέρα που το ΚΚΕ τον διαγράφει από τις τάξεις του, βάζει τέλος στη ζωή του στις 16 Ιουνίου του 1945, καθώς είχε περικυκλωθεί από ομάδες της Εθνοφυλακής που είχαν σταλεί για να τον συλλάβουν, στη Μεσούντα του Αχελώου. Το πτώμα του αποκεφαλίζεται και την επομένη κρεμάται στην κεντρική πλατεία των Τρικάλων.
Η πορεία προς τον θάνατο
Μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας, που υπογράφτηκε στις 12 Φεβρουαρίου 1945, από την κυβέρνηση Πλαστήρα και το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο και προέβλεπε δημιουργία των απαραίτητων συνθηκών για τη διεξαγωγή εκλογών και δημοψηφίσματος για τη μοναρχία στην Ελλάδα, διάλυση των ανταρτικών οργανώσεων, παράδοση των όπλων του ΕΛΑΣ μέσα σε δύο εβδομάδες και παραχώρηση αμνηστίας στους στρατιώτες του ΕΛΑΣ, ο Άρης καταγγέλλει τη συμφωνία ως προδοτική και αποδοχή της αγγλικής κατοχής.
Ο Βελουχιώτης καλεί τους αγωνιστές να συνεχίσουν την ένοπλη αντίσταση με αποτέλεσμα το ΚΚΕ να τον αποκηρύξει και να τον απομονώσει. Τότε αρχίζει ένα κυνήγι «κλεφτών κι αστυνόμων» με την Εθνοφυλακή υπό την εποπτεία των Άγγλων να τον καταδιώκει, και τον Άρη, βλέποντας τον κλοιό να στενέυει γύρω του να επιλέγει το δρόμο του θανάτου.
«O Άρης ήξερε από την αρχή το τέλος του. Τις παλιές καλές ημέρες στο βουνό έκανε καμιά φορά παρέα με τον μόνιμο λοχαγό Κουταλίδη, που έπαιζε υπέροχα στο βιολί του κάποια κλασικά κομμάτια. Μια ημέρα ο λοχαγός τού είπε με θαυμασμό ότι μοιάζει με τον επαναστάτη Πουγκατσέφ, που έφτιαξε δικό του στρατό και κυριάρχησε σε μεγάλο τμήμα της τσαρικής Ρωσίας.
O αρχηγός τον ρώτησε με νόημα:
- Θυμάσαι το τέλος του;
- Ναι, απάντησε ο λοχαγός. Κυκλώθηκε από τα τσαρικά στρατεύματα, πιάστηκε αιχμάλωτος και το κεφάλι του έμεινε κρεμασμένο για ημέρες σε κοινή θέα.
- Eμένα όμως δε θα με πιάσουν ποτέ αιχμάλωτο.
Κι αυτό έκανε», γράφει για αυτόν ο Διονύσης Χαριτόπουλος, στο βιβλίο του «Αρης, ο αρχηγός των ατάκτων».
Μαζί με τους αντάρτες του ο Βελουχιώτης μεταβαίνει στο Ανθηρό όπου ανταλλάσσει ομήρους με όπλα και πυρομαχικά, κι ενώ ο στρατός τον καταδιώκει το ΚΚΕ δεσμεύεται ότι δεν θα δημιουργήσει προβλήματα στις διαπραγματεύσεις. Την επομένη, έξω από το χωριό Ελληνικά, σε μια εκκλησία ο Βελουχιώτης μαζεύει τους συντρόφους του και τους ενημερώνει για την επικείμενη συνάντηση του με τον ζαχαριάδη, τον ηγέτη του ΚΚΕ, προκειμένου να λύσουν τα ζητήματα που έχουν προκύψει μεταξύ τους. Αποχαιρετά τους συντρόφους του και κατευθύνεται προς το Λιάσκοβο, όπου φήμες θέλουν υποστηρικτές του να τον περιμένουν για να συνταχθούν μαζί του. Αντί για συντρόφους συναντά διώκτες… Μετά από σκληρή μάχη, κι αφού έχουν καταφέρει να πάρουν 17 ομήρους, οι αντάρτες υποχωρούν προς το Mαυροβούνι.
Τετάρτη 14 Ιουνίου του 1945 και ο Βελουχιώτης με τους αντάρτες του κατευθύνεται στο Κοθώνι, από όπου και αποφασίζει να επιχειρήσει τη μεγάλη έξοδο παρά το ότι γνωρίζει ότι βρίσκεται περικυκλωμένος. Κλειδώνει τους όμηρους στο σχολείο του χωριού, και μέσω του Χοιρόλακκου επιχειρεί να περάσει τον Αχελώο. Οι μάχες είανι σφοδρές, αλλά ο Άρης είναι αποφασισμένος να περάσει το ποτάμι. Έτσι δίνει εντολή στους 20 άνδρες του που τον ακολουθούν να κρυφτούν στο φαράγγι του Φάγγου. Την επομένη κι αφού πέσει το σκοτάδι ξεκινούν για τη Μεσούντα.
Πέμπτη 15 Ιουνίου του 1945 και ο Βελουχιώτης φαίνεται να καταλαβαίνει πως φτάνει το τέλος. Παρά τις παραινέσεις να περάσουν πάλι το ποτάμι προς τη Ρούμελη φαίνεται να αδιαφορεί. Είναι μάταιο γιατί είναι πλέον κυκλωμένοι. Δίνει εντολή στους άνδρες του να φύγουν προς το ποτάμι, μα εκείνος παραμένει εκεί. Σαν επαναστάτης έζησε και σαν επαναστάτης θέλει να πεθάνει. Αυτοπυροβολείται και γράφει το ένδοξο τέλος του, με τα ίδια του τα χέρια…
Η σορός του αποκεφαλίζεται και την επόμενη μέρα το κεφάλι του κρεμάται στην κεντρική πλατεία των Τρικάλων.
«Γύρω από τα κρεμασμένα κεφάλια οι παρακρατικοί βάραγαν νταούλια και κέρναγαν από νταμιζάνες κρασί. Aς μην επιχαίρουν οι εχθροί του. Κανείς δεν δικαιούται να υπερηφανευτεί ότι έπιασε ζωντανό, ότι νίκησε ή ότι σκότωσε τον αρχηγό του ΕΛΑΣ. O Άρης αποχώρησε μόνος του.
H αυτοκτονία είναι μια πράξη οριστική και τελεσίδικη, που ουδείς δικαιούται να κρίνει, να εξάρει ή να καταδικάσει. Είναι απολύτως προσωπική και μυστηριώδης. Και επειδή ποτέ δεν στερείται νοήματος, ήταν το ύστατο διάβημα του αυτόχειρα προς τους Έλληνες.Tα τρία χρόνια ελευθερίας στα βουνά δεν ήταν όνειρο, αλλά μια υποθήκη για το μέλλον», αναφέρει για την μέρα εκείνη ο Διονύσης Χαριτόπουλος.
Ο Ζαχαριάδης για τον Βελουχιώτη
«Ο Βελουχιώτης (Κλάρας), εκτός από τα άλλα ήταν και δηλωσίας.
Ο Κλάρας που’ χε στρατιωτικές ικανότητες κατσαπλιαδισμού, ίσως και κάτι παραπάνω, ως κομματική φυσιογνωμία ήταν ένας άνθρωπος που μόνο να χαντακώσει το κόμμα μπορούσε.
Καθόταν κι έτρεφε ψείρες, μεθούσε, έκανε όργια, δούλευε διαλυτικά και χαντάκωνε το κίνημα και τον ΕΛΑΣ.
Ήταν ένας μικροαστός τυχοδιώκτης.
Όταν σφίχτηκε λιγάκι στην Κέρκυρα, ούτε ένα σκαμπίλι δεν έφαγε, λύγισε.
Κι έπειτα είχε αξιώσεις ηγέτη και καθοδηγητή.
Ο Τίτο τον έβαλε κι έφαγε το κεφάλι του» (“Νέος Κόσμος” -Οκτώβρης ’50).
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ τα περσινά αφιερώματα:
Ο Άρης σύμβολο του μεγαλείου και της τραγωδίας της Επανάστασης Εξήντα χρόνια συμπληρώθηκαν στις 16 Ιούνη από το θάνατο του Άρη Βελουχιώτη και η πολιτική του κληρονομιά,όπως και η υπερήφανη στάση που κράτησε μετά την «προδοτική» όπως τη χαρακτήρισε Συμφωνία της Βάρκιζας,εξακολουθούν να εμπνέουν τη σύγχρονη Αριστερά. Την ημέρα που το ραδιόφωνο μετέδιδε την είδηση για το θάνατό του, ο Ριζοσπάστης δημοσίευε την διαγραφή του!
Του ΤΑΣΟΥ ΚΑΤΙΝΤΣΑΡΟΥ
Τραγική «σύμπτωση»! Στις 16 Ιουνίου 1945, την ίδια μέρα που το κρατικό ραδιόφωνο αναγγέλλει σε όλους τους Έλληνες το θάνατο του «αρχισυμμορίτη καπετάνιου του προδοτικού ΕΛΑΣ, Άρη Βελουχιώτη», ο Ριζοσπάστης δημοσιεύει την απόφαση της διαγραφής του από το ΚΚΕ: «Ο Κλάρας, αφού μια φορά πρόδωσε και αποκήρυξε το ΚΚΕ, γιατί λύγισε μπροστά στην τρομοκρατία του Μανιαδάκη, ξαναζήτησε στον καιρό του εθνικο-απελευθερωτικού αγώνα να ξαναγοράσει με το αίμα του την προδοσία του εκείνη που αναγνώρισε και καταδίκασε. Σήμερα όμως, σε μία δύσκολη και κρίσιμη στιγμή, από δειλία και φόβο, παρά τις υποσχέσεις και τη συμφωνία που στα λόγια έδειξε, απειθαρχεί πάλι, ξαναπροδίδει το ΚΚΕ με την τυχοδιωκτική και ύποπτη δράση του, που μονάχα τον εχθρό ωφελεί».
Από τις 26 του Φλεβάρη του ’45 έχει υπογραφεί η επονείδιστη Συμφωνία της Βάρκιζας και έχουν παραδοθεί τα τιμημένα όπλα του ΕΛΑΣ, ενώ ο Άρης, έχοντας μαζί του μερικές δεκάδες λαϊκούς αγωνιστές, αρνείται να πειθαρχήσει, καταγγέλλει τη συμφωνία ως ξεπουληματική και διακηρύσσει την πρόθεσή του να συνεχιστεί ο αγώνας.
Όπως αποκαλύφθηκε μάλιστα τα τελευταία χρόνια, με τη δημοσίευση μέρους του αρχείου του, έχει ετοιμάσει και την ιδρυτική διακήρυξη νέας οργάνωσης, του ΜΕΑ (Μέτωπο Εθνικής Ανεξαρτησίας), και νέου στρατού, του ΕΛΑΣ-Ν (ΕΛΑΣ-Νέος). Η Κ.Ε. του ΚΚΕ τον έχει διαγράψει από τον Απρίλη του ’45, γιατί γνωρίζει πολύ καλά τις απόψεις του και τις καταγγελίες που της προσάπτει, αλλά έκρινε σκόπιμο να κρατήσει μυστική την απόφαση για δύο μήνες περίπου για ευνόητους λόγους… Από τη μια μεριά, φοβούνται τη σχέση του Άρη με τους αγωνιστές και το λαό και, απ’ την άλλη, αισθάνονται πλήρη ασφάλεια μόνον όταν επιστρέφει ο αδιαφιλονίκητος αρχηγός Νίκος Ζαχαριάρης, στα τέλη του Μάη του ’45 από το Νταχάου της Γερμανίας, και αναλαμβάνει αυτός με το κύρος του την εσωκομματική εκκαθάριση.
Και απ’ το «ούτε νερό, ούτε ψωμί στον Άρη», εντολή που δόθηκε σε όλες τις κομματικές οργανώσεις και τα οργανωμένα μέλη του κόμματος, φτάσαμε στον «δειλό, φοβισμένο, προδότη Άρη»!
Ο Άρης (παρότι μάλλον αυτοκτόνησε, σύμφωνα με τις πληροφορίες των εν ζωή συναγωνιστών του, στη γνωστή συμπλοκή με απόσπασμα εθνοφυλάκων στη Μεσούντα) ουσιαστικά δολοφονείται δυο φορές: μία από τους κυνηγούς κεφαλών του ελληνικού δωσιλογισμού και πραιτωριανούς των εγγλέζων ιμπεριαλιστών, και μία από την ηγεσία του κόμματος στο οποίο αφιέρωσε όλη τη ζωή και τη δράση του!
Στο πρόσωπό του συμπυκνώνεται όλο το μεγαλείο και το δράμα του ελληνικού αντιστασιακού κινήματος, του μεγαλύτερου κινήματος Αντίστασης στην Ευρώπη τα χρόνια της Κατοχής.
Κι αν σήμερα, 60 χρόνια απ’ το θάνατό του, υπογραμμίζουμε αυτή την τεράστια αντίφαση που περικλείουν τα γεγονότα του θανάτου του Άρη, δεν το κάνουμε, ούτε γιατί θέλουμε να δώσουμε τεράστια σημασία σε μικρολεπτομέρειες, ούτε γιατί έχουμε στόχο να ενταχθούμε στην ομάδα των οπαδών του «αρχηγού των ατάκτων».
Άλλωστε, ο ελληνικός λαός έχει τελεσίδικα αποφασίσει ποιος είναι ο Άρης Βελουχιώτης και τον έχει κατατάξει στις πιο τιμητικές θέσεις που βρέθηκε ποτέ λαϊκός ηγέτης. Ο Άρης Βελουχιώτης έχει μπει στη λαϊκή συνείδηση ως ο αυθεντικότερος εκφραστής του επαναστατικού αγώνα στη χώρα μας οριστικά και αμετάκλητα.
Γέννημα της εποχής της Οκτωβριανής Επανάστασης, κομμουνιστής από μικρή ηλικία, πήρε το παρατσούκλι «Μιζέριας» απ’ την εμμονή του να αναφέρεται στη μίζερη ζωή που κάνει ο έλληνας προλετάριος και ο φτωχός αγρότης. Πέρασε όλη τη διαδρομή της κλασικής κομμουνιστικής διαπαιδαγώγησης της Γ’ Διεθνούς της ηρωικής εποχής. Όπου ανακατεύθηκε βγήκε παλικάρι, είτε στον πειθαρχικό ουλαμό στο Καλπάκι, είτε στις φυλακές και στις εξορίες. Απ’ τους καλύτερους αγκιτάτορες του κόμματος (έχουν μείνει παροιμιώδεις οι αυτοσχέδιες ομιλίες του στις πλατείες της Αθήνας, τα χρόνια της «Τρίτης Περιόδου» και της «ηρωικής εφόδου στον καπιταλισμό»). Αυτή την περίφημη αγκιτάτσια, θα χρησιμοποιήσει, μόνος και πρώτος απ’ όλους, αμέσως μετά την κατάληψη της χώρας απ’ τις δυνάμεις του Άξονα, για να σημάνει το προσκλητήριο του αγώνα στις νέες συνθήκες. Από τις συναναστροφές του με κομμουνιστές διανοούμενους του μεσοπολέμου και την ατίθαση προσωπικότητά του αποκτά και βαθιά κριτικό πνεύμα, θέλει ν’ αγωνιστεί για ν’ ανακαλύψει κι αυτός το νέο κόσμο μέσα από τη δική του πείρα, κριτικάρει και διαφωνεί με τα «ετοιμοπαράδοτα» προϊόντα…
Όσο για το «κουσούρι» της «δήλωσης μετανοίας», δεν γνωρίζουμε ούτε και πρόκειται να μάθουμε ποτέ τι οδήγησε τον Άρη σ’ αυτή την ενέργεια. Από οποιαδήποτε σκοπιμότητα κι αν υπαγορεύτηκε η «δήλωση», εμείς ένα έχουμε να πούμε: όχι μόνο «ξαναγόρασε» με το αίμα του αυτή την πράξη (σαν πολλή αγορά δεν περιέχει άραγε η περίφημη διαγραφή του από την Κ.Ε;), αλλά κατάφερε ακόμα και την άρνηση να την κάνει θέση! Ο Θανάσης Κλάρας έγινε Άρης Βελουχιώτης μετά τη δήλωση! Βρήκε το ρόλο που του ταίριαζε γάντι, έγινε ο πρωτομάστορας, ο πρωτοκαπετάνιος, ο αδιαφιλονίκητος λαϊκός ηγέτης, ο άνθρωπος που αγαπήθηκε περισσότερο απ’ όλους απ’ όλη τη φτωχολογιά της Ελλάδας και μισήθηκε μέχρι θανάτου απ’ την πλουτοκρατία, τους προδότες και τους ξένους ιμπεριαλιστές.
Η λαϊκή συνείδηση έχει «παραγράψει» την οποιαδήποτε «αμαρτία» του Άρη, είτε τη δήλωση, είτε την «υπερβολική σκληράδα» απέναντι σε εχθρούς και φίλους την εποχή του αντάρτικου, γιατί η ίδια η ιστορία απέδειξε με γεγονότα ότι ο Άρης ήταν όχι μόνο στρατιωτική ιδιοφυία στον παρτιζάνικο πόλεμο, αλλά είχε τη διορατικότητα και την τόλμη να χαράξει κατά βάθος μια σωστή πολιτική γραμμή, απέναντι στην αδιέξοδη και τελικά ξεπουληματική πολιτική των «ομαλών δημοκρατικών εξελίξεων» που ακολούθησε το ΚΚΕ.
Όσο κι αν οι καιροί δεν επέτρεπαν να αναγνωστεί η προγραμματική στροφή του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος, που έγινε στα μέσα της δεκαετίας του ’30 με τα «λαϊκά μέτωπα» και τα σύμφωνα τύπου Σοφούλη-Σκλάβαινα, ο Άρης θέτει, έστω πρωτόλεια, το πραγματικό πρόβλημα: το πρόβλημα του «ποιος ποιον», το πρόβλημα της εξουσίας. Ο Άρης όχι μόνο δημιουργεί από το μηδέν τον αντάρτικο στρατό, αλλά διδάσκεται από τη λαϊκή πείρα, εμπνέεται από τους θεσμούς που δημιουργούνται σε απομονωμένα ορεινά χωριά, και τοποθετεί στα πρώτα καθήκοντα του ΕΛΑΣ την πάλη για να γεννηθούν και να ριζώσουν η λαϊκή αυτοδιοίκηση και η λαϊκή δικαιοσύνη στην Ελεύθερη Ελλάδα των βουνών.
Η φιλοσοφική λυδία λίθος του Άρη είναι πεντακάθαρη: «Ότι συμφέρει το λαό πρέπει να συμφέρει και το κόμμα. Με αυτή τη βάση δεν θα βγούμε ποτέ μπερδεμένοι». (Πόση διαφορά, αλήθεια, απ’ τη φιλοσοφία που αποπνέει η απόφαση της διαγραφής του: για το ΚΚΕ πάνω απ’ όλα στέκεται το κομματικό αλάθητο και τα λαϊκά συμφέροντα πρέπει να υποταχθούν στην ακόμη και λαθεμένη κομματική γραμμή).
Ο Άρης βλέπει την κοινωνική επανάσταση που συντελείτε στην Ελλάδα, συνδυάζει με υποδειγματικό τρόπο το ταξικό με το εθνικο-απελευθερωτικό ζήτημα, ξέρει τα στρατόπεδα και παίρνει συνεχώς πρωτοβουλίες για να προωθήσει τις λαϊκές θέσεις. Το ΚΚΕ παλινδρομεί, παρακαλάει τα αστικά ραμολιμέντα να συμμαχήσουν μαζί του, έχει τουλάχιστον αυταπάτες για το ρόλο των Εγγλέζων στη μετά-κατοχική Ελλάδα, ακόμα και στα Δεκεμβριανά, μετά από συνεχείς παλινωδίες και, ενώ έχουν προηγηθεί οι καταστροφικές συμφωνίες του Λιβάνου και της Καζέρτας (με τις οποίες αποδεχόταν τη διάλυση του ΕΛΑΣ και παρέδιδε την εξουσία στους «πατέρες του έθνους»), επιλέγει τη σύγκρουση με στόχο τη…συμφιλίωση, διώχνει τον κύριο όγκο των δυνάμεων του ΕΛΑΣ στην Ήπειρο για να μη λάβει μέρος στη Μάχη της Αθήνας!
Άλλωστε, και το ίδιο το ΚΚΕ αναγκάστηκε απ’ τα πράγματα να ακολουθήσει τη γραμμή του Άρη, με καθυστέρηση βεβαίως δύο χρόνων (!), και να οικοδομήσει τον ΔΣΕ στον εμφύλιο ’46-’49, ασχέτως, βεβαίως αν και στον κολοφώνα της αντιπαράθεσης, στο Γράμμο και στο Βίτσι, η γραμμή του κόμματος μιλούσε πάλι για «ομαλές δημοκρατικές εξελίξεις» και «εθνική συμφιλίωση».
Ήταν επόμενο, λοιπόν, μετά και τη Βάρκιζα, ο Άρης να κατασταλάξει ως προς αυτά που συνέβησαν. Τα παρακάτω είναι τα λόγια του Άρη, όπως τα καταγράφει στη μαρτυρία του ο συναγωνιστής του Γιώργος Χουλιάρας (Περικλής) μετά τη Βάρκιζα:
«Άκου, Περικλή, η συμφωνία της Βάρκιζας είναι προδοσία. Ένα κι ένα κάνουν δύο, η ηγεσία του Κινήματος δεν έκανε λάθη, δεν έκανε σφάλματα, διέπραξε εγκλήματα και γι’ αυτά πρέπει να δώσει λόγο, το Πολιτικό Γραφείο με επικεφαλής τον Σιάντο πρέπει να περάσει στρατοδικείο επί εσχάτη προδοσία. Εγώ δεν πρόκειται ν’ ακολουθήσω την ηγεσία στην Αθήνα, να γίνω, όπως με θέλουν, πρόεδρος των Εφεδρο-Ελασιτών για να πρωτοκολλάω τις σφαγές και τα βασανιστήρια, τους βιασμούς και τους εξευτελισμούς των αγωνιστών. Θ’ ακολουθήσω το δρόμο που χάραξα απ’ την αρχή κι όσοι πιστοί προσέλθετε». (ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ)
Αρης Βελουχιώτης
«Θρυλικός ο Αρης Βελουχιώτης. Ο πρώτος που άρχισε την Αντίσταση του λαού στα βουνά κι ο τελευταίος που την έκλεισε με τον τραγικό του θάνατο. Η πρώτη ψυχή του αγώνα κι η τελευταία πνοή. Λίγοι το καταλάβανε, όπως ο Αρης, πως οι εχθροί της Ελλάδας (ξένοι και ντόπιοι) θα μετατρέπανε τη νίκη του έθνους σε νίκη των εχθρών του. Τιμή και δόξα στο ασύγκριτο παλικάρι. Τιμή και δόξα και στο λαό, που τόνε γέννησε». ( Κ. Βάρναλης)
Ο Αρης Βελουχιώτης – το πραγματικό του όνομα ήταν Θανάσης Κλάρας – γεννήθηκε στη Λαμία στα 1905. Από νέος ακολούθησε τα προοδευτικά κινήματα της εποχής του και εντάχθηκε τελικά στο ΚΚΕ Λίγο μετά την ένταξή του στο Κόμμα, ο Θανάσης Κλάρας κλήθηκε να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία κι όπως ήταν φυσικό για την εποχή, επειδή ήταν κομμουνιστής, την υπηρέτησε στο Καλπάκι που ήταν «πειθαρχικός ουλαμός», το χειρότερο στρατιωτικό κάτεργο της εποχής, ένα πραγματικό στρατόπεδο συγκέντρωσης. Οταν απολύθηκε από το στρατό, γύρισε στην Αθήνα, ανασυνδέθηκε με το Κόμμα και χρησιμοποιήθηκε σε σοβαρές κομματικές δουλειές, ενώ παράλληλα ήταν συντάκτης του «Ριζοσπάστη». Στη διάρκεια της δικτατορίας του Μεταξά συλλήφθηκε και φυλακίστηκε στην Αίγινα. Κατά τη διάρκεια δίκης του στην Αθήνα απέδρασε και πέρασε στον παράνομο κομματικό μηχανισμό του ΚΚΕ. Ξανασυλλήφθηκε στα μέσα του 1939 και τον έστειλαν στις φυλακές της Κέρκυρας. Τον Ιούλη του ίδιου έτους υπέγραψε «δήλωση μετανοίας» και αποφυλακίστηκε. Επρόκειτο για μια πράξη που του τυραννούσε τη συνείδηση σ’ όλη την υπόλοιπη ζωή του.
Οταν άρχισε ο ελληνοϊταλικός πόλεμος, βρέθηκε στο αλβανικό μέτωπο ως λοχίας πυροβολικού. Οταν τα γερμανικά στρατεύματα εισβάλουν στην Ελλάδα συνιστά στους συναδέλφους του φαντάρους να μην παραδώσουν τον οπλισμό τους, αλλά να τον κρύψουν για να μπορέσουν στη συνέχεια να αντισταθούν στον κατακτητή. Παράλληλα, με δική του πρωτοβουλία, συγκρότησε μηχανισμό, τον οποίο, στη συνέχεια, παρέδωσε στα μέλη της ηγεσίας του ΚΚΕ, που είχαν γυρίσει από τις εξορίες και είχαν αναλάβει να ανασυγκροτήσουν το Κόμμα.
Το Νοέμβρη του 1941, ο Κλάρας ανέλαβε αποστολή από την ΚΕ του ΚΚΕ να πάει στη Ρούμελη για να εξετάσει τις δυνατότητες ανάπτυξης του αντάρτικου κινήματος. Επέστρεψε το Δεκέμβρη του ίδιου έτους και υπέβαλε σχετική έκθεση στο Κόμμα, η οποία και εγκρίθηκε. Το Γενάρη του 1942, βγήκε οριστικά στο βουνό και αρχίζει τη δουλειά της συγκρότησης των ανταρτοομάδων.
Η πρώτη εμφάνιση των ανταρτικών τμημάτων που οργάνωσε ο Κλάρας έγινε στις 7/6/1942 στο χωριό Δομνίστα της Ευρυτανίας. Ο ίδιος ήταν η πρώτη φορά που εμφανίστηκε με το όνομα Αρης Βελουχιώτης. Από κει και μετά, τούτο το όνομα αντήχησε σ’ ολόκληρη την Ελλάδα κι έγινε θρύλος. Η συντριβή του ιταλικού καταδιωκτικού αποσπάσματος «Ρυκά», ο Γοργοπόταμος, η μάχη του Κρικέλου, η μάχη του Μικρού Χωριού και εκατοντάδες άλλες θα φέρουν τη σφραγίδα του. Ετσι, στις 2/5/1943, όταν συγκροτήθηκε το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ, ο Αρης ορίστηκε καπετάνιος του, μέλος της τριμερούς ηγεσίας του, δίπλα στον Στέφανο Σαράφη, που ήταν ο στρατιωτικός αρχηγός και στον αντιπρόσωπο του ΕΑΜ, τον Ανδρέα Τζήμα – Σαμαρινιώτη.
Στις 22/4/1944, ο Αρης πέρασε στην Πελοπόννησο με αποστολή να βοηθήσει στην ανάπτυξη του αντάρτικου κινήματος και στη συντριβή των εθνοπροδοτικών ταγμάτων ασφαλείας. Ηταν μια αποστολή, στην οποία πέτυχε απόλυτα. Η πιο σημαντική μάχη με τους ταγματασφαλίτες δόθηκε στον Μελιγαλά και επειδή την ιστορία την γράφουν οι νικητές έχει χυθεί τόνους λάσπης από τους φασίστες για την στάση που κράτησε ο Αρης σ’ αυτή την μάχη. Να πως την περιγράφει ένας από τους συναγωνιστές του Αρη, ο Γιάννη Χατζηπαναγιώτου (Καπετάν Θωμά) στο βιβλίο του “Η Πολιτική διαθήκη του Άρη Βελουχιώτη: “Τρεις μέρες κράτησε η φονική μάχη στον Μελιγαλά, 13, 14, 15 Σεπτεμβρίου 1944. Οι ταγματασφαλίτες είχαν συγκεντρώσει εκεί 1500 άνδρες με βαρύ οπλισμό και πυροβολικό. Στις 13 Σεπτεμβρίου το 9ο σύνταγμα του Ε.Λ.Α.Σ και τμήματα του 8ου Συντάγματος εξαπολύουν την επίθεση μετά τις άκαρπες προσπάθειες κι εδώ για παράδοση του οπλισμού με την εγγύηση οτί κανείς από τους άνδρες δεν θα θιγόταν.
Ο αγώνας υπήρξε σκληρός. Τα φανατισμένα όργανα του εχθρού κρατούσαν γερά τις θέσεις τους ακόμη και τη δεύτερη μέρα. Οι απώλειες κι από τις δυο μεριές ήταν μεγάλες. Ο Άρης διατάσσει τότε να ριχτούν στη μάχη και εφεδρείες από το 11ο σύνταγμα της Τρίπολης. Το οχυρό πέφτει και η μάχη κλείνει στις 15 Σεπτεμβρίου. Οι απώλειες των ταγματασφαλιτών ήταν μεγάλες. Είπαν και έγραψαν για τη μάχη αυτή ότι ο Άρης βλέποντας τις μεγάλες απώλειες του Ε.Λ.Α.Σ, έδωσε εντολή να εκτελεσθούν οι αιχμάλωτοι. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Αιχμάλωτοι στη φονική αυτή μάχη δεν ήταν δυνατό να μην υπάρξουν. Οι ταγματασφαλίτες πετσοκόφτηκαν μαχόμενοι ως την τελευταία στιγμή από θέση σε θέση. Τα σώματα τους ρίχθηκαν με ανάθεμα για το αδικοχαμένο αίμα από τους βασανισμένους κατοίκους της περιοχής στη περιλάλητη Πηγάδα. Ο Άρης δεν σκότωνε αιχμαλώτους. Πολεμούσε κι όποιον πάρει ο χάρος. Όποιος γλύτωνε, χάρισμα του. Κι ας είχε ο Ε.Λ.Α.Σ στη μάχη αυτή τις πιο μεγάλες απώλειες: 60 νεκροί και 150 τραυματίες.”
Αργότερα το πολιτικό του αισθητήριο και η οξυδέρκειά του θα τον οδηγήσουν να επισημάνει τις κακοτοπιές του Λιβάνου, της Καζέρτας και της Βάρκιζας, που φέρανε τον εμφύλιο στα 1946 – ’49. Στα Δεκεμβριανά θα πει: «Οι Αγγλοι δεν ήρθαν στην Ελλάδα να σκοτωθούν για το συμφέρον του λαού μας, αλλά ήρθαν για τα δικά τους συμφέροντα (βλέπε βιβλίο Δ. Καραθάνου «Αντίο Καπετάνιε»).
Εχει αρχίσει η οριστική αντιπαράθεση του Αρη Βελουχιώτη με μεγάλη μερίδα της ηγεσίας του ΚΚΕ. Ο Αρης ξανάρχισε την αντάρτικη δραστηριότητα και επιχείρησε, όπως αναμφισβήτητα προκύπτει από πλήθος ιστορικών στοιχείων και ντοκουμέντων, να δημιουργήσει το «Νέο ΕΛΑΣ».
Το είχε δηλώσει εξάλλου από τότε που πρωτοξεκίνησε το αντάρτικο: «Δε θ’ αφήσουμε το όπλο από το χέρι μας, αν δεν πετύχουμε και τη διπλή λευτεριά: Τη λαοκρατία. Γι’ αυτό θα παλέψουμε για να εκτελέσουμε κι αυτή την υπόσχεσή μας, αφιερώνοντας και θυσιάζοντας τη ζωή μας ακόμα για τη λαοκρατική λύση του ελληνικού προβλήματος». Η ΚΕ του ΚΚΕ, στην 11η Ολομέλειά της, τον διαγράφει απ’ το κόμμα.
Στις 16 Ιουνίου του 1945, ο βίος του Αρη Βελουχιώτη έφτασε στο τέρμα του. Κι ήταν ο ίδιος που έκοψε το νήμα της ζωής του, έξω από τη Μεσούντα, καταδιωκόμενος από δυνάμεις του εχθρού, ενώ το θάνατο μοιράστηκε μαζί του και ο Τζαβέλας, ο πιστός του αντάρτης.
Λίγες ημέρες αργότερα, από τις 18 ως τις 20 Ιούνη, τα κεφάλια των δύο ηρώων κρέμονταν σ’ ένα φανοστάτη στα Τρίκαλα. Το μεταβαρκιζιανό καθεστώς έδειχνε όλη του τη θηριωδία, πράγμα καθόλου τυχαίο, αφού ο Αρης θεωρούνταν η προσωποποίηση της Εθνικής Αντίστασης. Ηταν, άλλωστε, κορυφαία λαϊκή, ηγετική φυσιογνωμία του ΕΛΑΣ, ο πρωτοκαπετάνιος του. [geocities.com]
———————————————
ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ
64 χρόνια από το θάνατο του πρωτοκαπετάνιου του ΕΛΑΣ
Ο θρύλος του μεγάλου, του ανυπότακτου καπετάνιου του ΕΛΑΣ, του Αρη Βελουχιώτη μένει πάντα ζωντανός. Στις 16 Ιουνίου συμπληρώνονται 64 χρόνια από τότε που έπαψε να χτυπά η φλογερή καρδιά του. Η επέτειος είναι μια αφορμή μνήμης και τιμής για την προσωπικότητα και την προσφορά του. Ο Αρης Βελουχιώτης, το πραγματικό του όνομα ήταν Θανάσης Κλάρας, γεννήθηκε στη Λαμία το 1905. Ηταν γιος εύπορου δικηγόρου και μεγάλωσε μέσα σε μια οικογένεια με πνευματική καλλιέργεια και παράδοση στους αγώνες για τη λευτεριά. Από έφηβος γνωρίστηκε με τους προοδευτικούς κύκλους και πολύ νέος έγινε μέλος του ΚΚΕ. Από νωρίς στην υπηρεσία του λαού Το 1922 αποφοίτησε από το Ανώτερο Τμήμα της «Αβερώφειου Γεωργικής Σχολής» και διορίζεται γεωπόνος στη Δράμα και στα Τρίκαλα. Οι εμπειρίες του ως γεωπόνος, η γνωριμία του με τη φτώχεια των αγροτών, η επαφή του με τα σοβαρά οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα του λαού, τον ξεσηκώνουν και νιώθει πως το χρέος αλλού τον καλεί. Το χρέος του αυτό που ένιωσε νέος απέναντι στον αδικημένο λαό, το ξεπλήρωσε με το μεγαλύτερο τίμημα, τη
ζωή του, που την πρόσφερε άδολα, πατριωτικά, γενναία. Για τη δράση του, ως στέλεχος του ΚΚΕ, κυνηγήθηκε πολλές φορές, φυλακίστηκε, βασανίστηκε, βγήκε στην παρανομία. Ειδικότερα, στη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας, (κατετάγη το 1925, ενώ είχε προηγηθεί ή ένταξή του στην ΟΚΝΕ), καθαιρείται από δεκανέας ως «επικίνδυνος κομμουνιστής» για να περάσει το υπόλοιπο της θητείας του περιορισμένος στο Καλπάκι, όπου ήταν το χειρότερο στρατιωτικό κάτεργο της εποχής και στο οποίο στέλνονταν οι κομμουνιστές, αλλά και ποινικοί. Στα Καλπάκι κράτησε στάση πραγματικού λαϊκού αγωνιστή και ο «Ριζοσπάστης» της εποχής πολλές φορές ανέφερε το όνομά του σε ρεπορτάζ από το μαρτυρικό στρατόπεδο. Μετά την απόλυσή του από το στρατό το 1927, έρχεται στην Αθήνα και επανασυνδέεται με την ΟΚΝΕ. Αρχικά υπήρξε συντάκτης σε διάφορα κομματικά έντυπα και στη συνέχεια συνεργάτης και μετά συντάκτης του «Ριζοσπάστη». Το 1929 περνάει στο Κόμμα και χρεώνεται, ανάμεσα στα άλλα, δουλειά της κομματικής περιφρούρησης. Ολη την περίοδο μέχρι τη σύλληψή του από τη δικτατορία Μεταξά, θα προηγηθούν συλλήψεις, φυλακίσεις και εξορίες, πολλές φορές. Με την επιβολή της δικτατορίας φυλακίζεται στην Αίγινα. Στέλνεται το 1937 να δικαστεί στην Αθήνα όπου και αποδρά μέσα από το δικαστήριο. Συλλαμβάνεται και πάλι στη Δράμα και ξαναστέλνεται στην Αίγινα. Το 1939 στέλνεται στην Κέρκυρα, όπου τον Ιούλη του ίδιου χρόνου υπογράφει δήλωση και αποφυλακίζεται. Η δήλωση αυτή θα τυραννάει τη συνείδησή του σ’ όλη την υπόλοιπή ζωή του. Ομως, παρά τη δήλωση, ποτέ δεν ξέκοψε από το Κόμμα. Στον ελληνο – ιταλικό πόλεμο πολέμησε ως αρχηγός αντιαεροπορικής πυροβολαρχίας. Μετά την κατάρρευση, η πυροβολαρχία του ήταν η μόνη που κατέβηκε συντεταγμένη στη Χαλκίδα, όπου κατέστρεψε τον οπλισμό της για να μην τον παραδώσει στον εχθρό. Στην πρωτοπορία της Εθνικής Αντίστασης Στις 15 Μάη 1941 συμμετέχει σε σύσκεψη στην Καισαριανή με θέμα την οργάνωση της αντίστασης και το Νοέμβρη του ίδιου χρόνου στέλνεται από την ΚΕ του ΚΚΕ στη Ρούμελη για ανίχνευση του εδάφους και για μια πρώτη αναγνώριση σχετικά με τις δυνατότητες δημιουργίας αντάρτικου κινήματος. Επιστρέφει το Δεκέμβρη και υποβάλλει σχετική έκθεση στο Κόμμα και στις 5 Φλεβάρη 1942 βγαίνει οριστικά στο βουνό και αρχίζει τη συγκρότηση των ανταρτοομάδων. Οι δυσκολίες που αντιμετώπισε η πρώτη ανταρτοομάδα ήταν αφάνταστες. Ομως ο Θανάσης Κλάρας (όπως μέχρι τότε ονομαζόταν) έδειξε σπάνιες ικανότητες. Εύστροφη σκέψη, ρεαλισμό, οξύτατο αισθητήριο, διαύγεια επιδιώξεων. Χάρη στις αρετές του κατόρθωσε να βάλει τάξη και πειθαρχία και να εξουδετερώσει με καταπληκτική ταχύτητα τους Σταθμούς και τ’ αποσπάσματα της Χωροφυλακής, που σε συνεργασία με τους φασίστες και τους δωσίλογους συνεργάτες τους λεηλατούσαν το βιος του λαού. Στις 7 Ιουνίου 1942 μπαίνει στο χωριό Δομνίτσα της Ευρυτανίας με το όνομα Αρης Βελουχιώτης. Από κει και μετά το όνομα αυτό θα αντηχεί σε όλη την Ελλάδα, θα γίνει θρύλος. Είναι ο δημιουργός και ο φυσικός αρχηγός του ηρωικού Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (ΕΛΑΣ). Στις 2 Μάη 1943, με τη συγκρότηση του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ, θα οριστεί καπετάνιος του, μέλος της τριμερούς ηγεσίας, δίπλα στον Στ. Σαράφη, που ήταν ο στρατιωτικός αρχηγός και τον αντιπρόσωπο του ΕΑΜ Α. Τζήμα – Σαμαρινιώτη. Στην ανατίναξη του Γοργοπόταμου έδειξε σπάνιες επιτελικές ικανότητες και χρησιμοποίησε τις εφεδρείες την κατάλληλη στιγμή. Ωστόσο ο Αρης πέρα από τις έξοχες στρατιωτικές του ικανότητες, έδειξε και πολιτικές, αντάξιες. Το σωστό πολιτικό του αισθητήριο από πολύ νωρίς διέγνωσε τις μεταπολεμικές προθέσεις των Αγγλων. Στις 22 Απρίλη 1944 θα περάσει στην Πελοπόννησο με αποστολή την ανάπτυξη του κινήματος και τη συντριβή των εθνοπροδοτικών ταγμάτων ασφαλείας. Πετυχαίνει την αποστολή του και τον Οκτώβρη επιστρέφει στη Ρούμελη. Στις 20 Οκτώβρη 1944 μπαίνει στη Λαμία, όπου γίνεται δεκτός από χιλιάδες κόσμου και εκφωνεί τη γνωστή περίφημη ιστορική του ομιλία. Στη μάχη του Δεκέμβρη του 1944 δεν παίρνει μέρος και στέλνεται με τον Στ. Σαράφη και τον κύριο όγκο του ΕΛΑΣ στην Ηπειρο εναντίον του Ζέρβα. Μετά τη Βάρκιζα Με τη Συμφωνία της Βάρκιζας θα διαφωνήσει. Από παλιά πίστευε ότι η παρουσία των Αγγλων στην Ελλάδα είχε ως μοναδικό στόχο την εξόντωση του ΕΑΜικού κινήματος και είχε κάνει γνωστή την άποψή του στο Κόμμα. Παρά τις διαφωνίες όμως, με τη Βάρκιζα υπέγραψε τη διαταγή αποστράτευσης του ΕΛΑΣ, πειθαρχώντας στην κομματική γραμμή. Στη συνέχεια όμως το Φλεβάρη – Μάρτη του 1945, ήρθε σε επαφή με στελέχη του ΚΚΕ, προκειμένου να οργανωθεί η συνέχιση του ένοπλου αγώνα. Το Κόμμα επιχείρησε να τον μεταπείσει χωρίς να τα καταφέρει. Ακολούθησε μία κομματική σύσκεψη στη Ρούμελη, όπου κατήγγειλε ανοιχτά την πολιτική του ΚΚΕ, προτείνοντας τη δημιουργία του «Μετώπου Εθνικής Ανεξαρτησίας» (ΜΕΑ). Μια βδομάδα μετά, ο Βελουχιώτης απηύθυνε επιστολή «προς όλα τα μέλη της ΚΕ του ΚΚΕ», στην οποία επαναλάμβανε για άλλη μια φορά τις διαφωνίες του. Η 11η Ολομέλεια της ΚΕ (5-10 Απρίλη) καταδίκασε τη στάση του και αποφάσισε τη διαγραφή του (η αποκατάσταση του έγινε το 1962). Η διαγραφή του δεν αναιρεί την προσφορά του παρά τους τότε άδικους χαρακτηρισμούς. Ανησυχούσε και ο Βελουχιώτης για την πορεία του αγώνα αλλά λειτούργησε μεμονωμένα και σπασμωδικά και όχι συλλογικά. Στις 16 Ιούνη 1945, έξω από τη Μεσούντα θα δώσει ο ίδιος τέλος στη ζωή του με το περίστροφό του. Τον αρχηγό θα ακολουθήσει και ο πιστός του αντάρτης Τζαβέλας. Οι διώκτες τους θα αποκεφαλίσουν τους δύο νεκρούς συντρόφους και θα κρεμάσουν τα κεφάλια τους από τις 18 μέχρι 20 Ιούνη σ’ ένα φανοστάτη στα Τρίκαλα. Η θηριωδία αυτή δείχνει πως ο πρωτοκαπετάνιος ακόμα και νεκρός συνέχιζε να τρομοκρατεί ακόμα την αντίδραση. Ο Βελουχιώτης, στηριγμένος στο ΚΚΕ, είχε τη δική του συμβολή στη νεοελληνική ιστορία και το Επος της Αντίστασης. Ξεχωρίζει ανάμεσα στους χιλιάδες επώνυμους και ανώνυμους που έγραψαν ιστορία, όχι γιατί υπήρξε απλώς μια ηγετική φυσιογνωμία ενός μεγαλειώδους κινήματος, αλλά γιατί υπήρξε ηγετική φυσιογνωμία ενός συγκεκριμένου κινήματος με συγκεκριμένη ιδεολογικοπολιτική ταυτότητα. Ο Αρης ήταν κομμουνιστής, ήταν γέννημα – θρέμμα του ΚΚΕ, πιστός στρατιώτης του ακόμη κι όταν ερχόταν σε σύγκρουση με επιλογές του Κόμματος. Ακόμη κι όταν διαγράφτηκε απ’ αυτό γιατί διαφώνησε με τη Βάρκιζα, δεν πολέμησε το Κόμμα. Ετσι γεννήθηκε ο Κλάρας ως Αρης Βελουχιώτης κι έτσι πέθανε. Γι’ αυτό συνεχίζει ακόμη να συνεγείρει το νου και τις καρδιές των ανθρώπων. [ ΧΑΡΑΥΓΗ]
-Για την υπεράσπιση της κομματικής γραμμής και την αμφισβήτηση του ιστορικού ρόλου του Άρη δες:
ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ – 60 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ, του Αναστάση Γκίκα
Αναρτήσεις
