Το κείμενο της Μαρτίν Οράνζ που ακολουθεί διαθέτει την αρετή που χαρακτηρίζει τα μεγάλα κείμενα: βλέπει και αναδεικνύει τα αυτονόητα που οι άλλοι ούτε βλέπουν ούτε μπορούν να αναδείξουν και προφανώς, ούτε να κατανοήσουν. Όπως για παράδειγμα ότι η νέα κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών είναι μια “κυβέρνηση των δισεκατομμυρούχων”, γεγονός που δεν έχει ιστορικό προηγούμενο. Και με αφετηρία αυτή τη διαπίστωση, ψάχνει και εντοπίζει όχι μόνο το γιατί αλλά και τις συνέπειες αυτού το ιστορικού γεγονότος. Συνέπειες που θα μπορούσαν κάλλιστα να αποδειχθούν κατακλυσμικές και συνάμα εφιαλτικές για ολάκερη την ανθρωπότητα, με δράστη τη μετάλλαξη του νεοφιλελεύθερου σε λιμπερταριακό (libertarian) καπιταλισμό.
Ήδη το Φλεβάρη του 2021 είχαμε επισημάνει αυτή την λιμπερταριακή μετάλλαξη σε άρθρο μας που επεσήμανε όχι μόνο την καθοριστική της συμβολή στην επιτυχία του brexit, αλλά ακόμα και τη σύγκλιση των πολιτικών δυνάμεων που ορκίζονται στο όνομα της, με τη διεθνή -φασιστική και μη- ακροδεξιά. Η ελάχιστη απήχηση που είχε εκείνο το κείμενο μας στην ελληνική αριστερά που δείχνει να μην αντιλαμβάνεται τι συμβαίνει και τι ετοιμάζεται στον καπιταλιστικό κόσμο μας, είναι ένας λόγος παραπάνω για να διαβάσει ο αναγνώστης πολύ προσεκτικά το λαμπρό κείμενο της Κας Οράνζ. Εξάλλου, απαράβατος όρος για να πολεμήσεις αποτελεσματικά τον εχθρό σου είναι να γνωρίζεις τι είναι αυτός και τι σκοπεύει να σου κάνει…
Γιώργος Μητραλιάς
Με την επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, μια πλουτοκρατία δισεκατομμυριούχων είναι έτοιμη να πάρει τον έλεγχο του αμερικανικού κράτους. Όλοι τους, όπως και ο Ίλον Μασκ (Elon Musk), είναι προϊόντα του ραντιέρικου καπιταλισμού που αναδύθηκε μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Η αντιπαράθεση με τα ιδιωτικά συμφέροντα μοιάζει αναπόφευκτη.
της Martine Orange*
Δεν θα μπορούσε να είναι ο τελευταίος. Πόσο μάλλον να απέχει. Παρόλο που ο Τζεφ Μπέζος είχε ήδη δώσει μερικές εγγυήσεις στον Ντόναλντ Τραμπ αρνούμενος να επιτρέψει στην εφημερίδα του, την Washington Post, να πάρει θέση τις τελευταίες ημέρες της προεδρικής εκστρατείας, και παρόλο που συνεχάρη τον Ρεπουμπλικανό υποψήφιο «για την εξαιρετική επιστροφή του» το βράδυ κιόλας της εκλογής του, ο δισεκατομμυριούχος κατάλαβε γρήγορα ότι έπρεπε να κάνει περισσότερα. Μετά από τη Meta (ιδιοκτήτριας του Facebook) και πολλούς άλλους εκατομμυριούχους της Silicon Valley, το αφεντικό της Amazon ανακοίνωσε στις 11 Δεκεμβρίου ότι θα δωρίσει 1 εκατομμύριο δολάρια στο ταμείο που είναι υπεύθυνο για τη διοργάνωση της τελετής ορκωμοσίας του νέου προέδρου στις 20 Ιανουαρίου.
Ο Τζεφ Μπέζος είναι ένα μόνο παράδειγμα μεταξύ τόσων άλλων της θεαματικής κίνησης του αμερικανικού καπιταλισμού αυτή τη στιγμή. Όμιλοι που είχαν πάρει αποστάσεις από τον μελλοντικό πρόεδρο μετά την επίθεση στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου 2021, αισθάνονται υποχρεωμένοι να είναι μεταξύ των μεγάλων δωρητών την ημέρα της ορκωμοσίας, όπως η Goldman Sachs, η Ford, η General Motors και πολλοί άλλοι. Ακόμα και ιστορικοί δωρητές του Δημοκρατικού Κόμματος, όπως ο Τεντ Σαράντος, επικεφαλής του Netflix, θεώρησαν σκόπιμο να συμμετάσχουν.
Μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, πολλοί επικεφαλής μεγάλων ομίλων, τραπεζίτες και κεφαλαιούχοι σπεύδουν στο Mar-a-Lago, την κατοικία του Ντόναλντ Τραμπ στη Φλόριντα, για να δηλώσουν υποταγή. Οι τραπεζίτες και οι κεφαλαιούχοι της Wall Street ήταν φυσικά εκεί. Αλλά οι δισεκατομμυριούχοι της Silicon Valley, όπως ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ (Meta), ο Τιμ Κουκ (Apple), ο Σαμ Άλτμαν (OpenAI), ο Αμερικανός πρόεδρος της TikTok, ο οποίος φοβάται ότι θα του απαγορευτεί μόνιμα η είσοδος στο αμερικανικό έδαφος, και ο ιδρυτής της ιαπωνικής τράπεζας SoftBank, ο οποίος έχει υποσχεθεί να επενδύσει τουλάχιστον 100 δισεκατομμύρια δολάρια στις Ηνωμένες Πολιτείες τα επόμενα χρόνια, ήταν οι πολυπληθέστεροι και εκείνοι που έκαναν πιο γρήγορα το ταξίδι στη Φλόριντα.
Οι συναντήσεις αυτές έχουν αποκτήσει τέτοια σημασία που ορισμένοι ήδη καταγγέλλουν τη «μεγάλη συνθηκολόγηση» του επιχειρηματικού κόσμου με τον μελλοντικό Αμερικανό πρόεδρο.
Απέναντι σε αυτό τον καταιγισμό επισκέψεων και αυτοσχέδιων συναντήσεων, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν κρύβει την αγαλλίαση του: το γεγονός ότι όλοι αυτοί σπεύδουν να τον συναντήσουν του επιτρέπει να μετρήσει την παντοδυναμία του. Αυτός που οι μεγάλες μορφές του αμερικανικού καπιταλισμού είχαν περιφρονήσει στη διάρκεια της πρώτης θητείας του, και που στη συνέχεια τον αγνόησαν εντελώς μετά την επίθεση στο Καπιτώλιο, βρίσκεται τώρα στο επίκεντρο όλης της προσοχής, όλων των φροντίδων. "Στη διάρκεια της πρώτης μου θητείας, όλοι με πολέμησαν. Σήμερα, όλοι θέλουν να γίνουν φίλοι μου", αστειεύτηκε στους δημοσιογράφους.
Το «φαινόμενο Τραμπ», όπως το αποκαλεί ο ίδιος, άρχισε να εκδηλώνεται στους κύκλους της εξουσίας και του χρήματος ακόμη και πριν από την ορκωμοσία του. Η προσέγγιση αυτών των χρηματιστών και των καπεταναίων της βιομηχανίας είναι κάθε άλλο παρά ανιδιοτελής. Όλοι τους προσπαθούν να αποκτήσουν την «εύνοια» του μελλοντικού προέδρου, να προωθήσουν τα συμφέροντα τους, να πετύχουν να τα προσαρμόσουν στους στόχους και τις φιλοδοξίες που έθεσε ο Ντόναλντ Τραμπ κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας.
Κι αυτό επειδή δεν χρειάστηκαν πολλές ημέρες για να συνειδητοποιήσουν την πολιτική στροφή που βρισκόταν σε εξέλιξη. Όλοι τους κατάλαβαν ότι οι κανόνες του παιχνιδιού άλλαζαν, πολύ πιο γρήγορα απ' ό,τι το είχαν υπολογίσει: η εξουσία και η επιρροή που είχαν μπορέσει να ασκήσουν επί δεκαετίες στις αμερικανικές διοικήσεις τους γλιστρούσαν από τα χέρια τους.
Επτά δισεκατομμυριούχοι και αρκετοί πολυεκατομμυριούχοι
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν έκρυψε τις φιλοδοξίες του να ηγηθεί μιας «επανάστασης» στις Ηνωμένες Πολιτείες. Πιο προετοιμασμένος απ' ό,τι κατά την πρώτη του θητεία, άρχισε να να παίρνει τα πρώτα μέτρα χωρίς καθυστέρηση. Την επομένη κιόλας της εκλογής του, ανακοινώθηκε μια σειρά από διορισμούς. Όλοι φέρουν το ίδιο σήμα κατατεθέν: ο Ντόναλντ Τραμπ επέλεξε φίλους και συμμάχους για να καταλάβουν τα υψηλότερα πόστα στην κυβέρνησή του.
Όλοι τους είναι πλούσιοι, ή ακόμη και πολύ πλούσιοι, κάτι που στον κόσμο του Τραμπ θεωρείται σημάδι αριστείας. Σύμφωνα με την ανασκόπηση του Bloomberg, η νέα κυβέρνηση θα έχει τουλάχιστον επτά δισεκατομμυριούχους και αρκετούς πολυεκατομμυριούχους σε πολύ σημαντικές θέσεις στη νέα διοίκηση. Πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων υπάρχουν παντού. Αλλά για τον Ντόναλντ Τραμπ, αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα.
Ο Elon Musk είναι φυσικά η εμβληματική φιγούρα αυτής της νέας εξουσίας. Ακόμα και πριν από την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, ο δισεκατομμυριούχος ήταν παντού. Τώρα είναι πανταχού παρών, ασκώντας τα καθήκοντα ενός αντιπροέδρου εκτός οποιουδήποτε συνταγματικού πλαισίου (βλ. το πλαίσιο μας). Στη νέα κυβέρνηση, θα είναι επίσημα επικεφαλής του Τμήματος Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας, που έχει γίνει γνωστό με το ακρωνύμιο Doge (Department of Government Efficiency). Αποστολή του, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι να καταπολεμίσει όλες τις άχρηστες σπατάλες της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Στο έργο του αυτό θα τον βοηθήσει ο Vivek Ramaswamy, ένας άλλος δισεκατομμυριούχος που έκανε περιουσία στον χρηματοπιστωτικό τομέα και επενδύοντας στην υγεία.
Δίπλα τους είναι ο Stephen Feinberg, συνιδρυτής του ταμείου Cerberus Capital Management και φυσικά δισεκατομμυριούχος, ο οποίος θα είναι το νούμερο δύο του Πενταγώνου. Ο Jared Isaacman, του οποίου η περιουσία υπολογίζεται σε 2,2 δισεκατομμύρια δολάρια χάρη στις επενδύσεις του στην fintech (χρηματοοικονομική τεχνολογία) και ο οποίος βρίσκεται πολύ κοντά στον Elon Musk, διορίστηκε διαχειριστής της NASA. Ο Howard Lutnick, πρώην επικεφαλής του ταμείου Cantor Fitzgerald, ο οποίος επίσης έχει περιουσία 2,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων, θα γίνει υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ. Ο Frank Bisignano, ο οποίος έκανε την περιουσία του στις ψηφιακές τεχνολογίες πληρωμών, είναι Επίτροπος για την Κοινωνική Ασφάλιση.
Ο Scott Bessent, πρώην επικεφαλής του hedge fund του Τζορτζ Σόρος, ο οποίος έχτισε μέρος της περιουσίας του κερδοσκοπώντας κατά της λίρας το 1992 και κατά του γεν το 2011, διορίζεται υπουργός Οικονομικών. Ο Chris Wright, ο οποίος έχει κερδίσει εκατοντάδες εκατομμύρια από την ανάπτυξη τεχνολογιών για την επιτάχυνση της υδραυλικής ρωγμάτωσης, διορίστηκε υπουργός Ενέργειας.
Ένας μη εκλεγμένος αντιπρόεδρος
Δεν έχει ακόμη αναλάβει επίσημα το πόστο του, αλλά βρίσκεται ήδη παντού. Και για να βεβαιωθεί ότι κανείς δεν αγνοεί τις θέσεις του, έχει αλλάξει τους αλγόριθμους του κοινωνικού του δικτύου, του X, ώστε τα μηνύματά του να βρίσκονται στην κορυφή της λίστας.
Μέσα σε λίγες μόνο ημέρες, ο Elon Musk έχει καθιερωθεί, χωρίς καμία νομική βάση, ως ο μη εκλεγμένος εκτελεστικός αντιπρόεδρος του Donald Trump. Τις πρώτες ημέρες, συμμετείχε σε διπλωματικές συζητήσεις με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και διατράνωσε την υποστήριξή του στο γερμανικό ακροδεξιό κόμμα AfD. Έδωσε τη στήριξή του στην καναδική δεξιά και συνεχάρη τον Νάιτζελ Φάρατζ στη Μεγάλη Βρετανία.
Παρενέβη ασυγκράτητα στις συζητήσεις για τον προϋπολογισμό στο Κογκρέσο τις τελευταίες ημέρες. Η μαξιμαλιστική του θέση να αρνηθεί οποιαδήποτε αύξηση του ανώτατου ορίου χρέους, με κίνδυνο να παραλύσει ολόκληρη η δημόσια διοίκηση, δεν έγινε αποδεκτή. Αλλά ο Μασκ πήρε κάποια ανταλλάγματα. Και ένα πρώτο κεφάλι: την ομοσπονδιακή υπηρεσία κατά της ξένης παραπληροφόρησης, το Global Engagement Center, που υποχρεώθηκε να κλείσει. Ο δισεκατομμυριούχος την κατηγορούσε ότι παρεμπόδιζε την ελευθερία του λόγου.
Ο Ίλον Μασκ έχει πολλούς άλλους στο στόχαστρό του. Σκοπεύει να επιτεθεί σε όλους τους ρυθμιστικούς οργανισμούς και στις αρχές που στέκονται εμπόδιο στην «ελεύθερη επιχειρηματικότητα». Αλλά κυρίως στη NASA και στο Πεντάγωνο, που του εξασφάλισαν την περιουσία του αναθέτοντάς του συμβάσεις δισεκατομμυρίων όλα αυτά τα χρόνια, και βρίσκονται στο επίκεντρο της προσοχής του. Ο Elon Musk αποφάσισε να καταπιαστεί με τα μαχητικά αεροσκάφη F-35, με το διάστημα και τα αμυντικά συμβόλαια. Η Palantir και η Anduril, δύο μεγάλοι όμιλοι που συνεργάζονται με το Πεντάγωνο, πρότειναν πάραυτα στο αφεντικό της SpaceX να ενώσουν τις δυνάμεις τους μαζί του για να διεκδικήσουν νέα αμυντικά συμβόλαια.
Και αυτό επειδή παρά τα νέα του καθήκοντα στην κυβέρνηση Τραμπ, ο Elon Musk σκοπεύει να συνεχίσει να διευθύνει τις Tesla, SpaceX, Starlink και Neuralink όπως και πριν. Οι συγκρούσεις συμφερόντων είναι προφανείς. Αλλά κανείς δεν ανησυχεί για αυτό. Αντιθέτως, όλοι φαίνεται να θέλουν να επωφεληθούν από την καλή τύχη του δισεκατομμυριούχου.
Μετά από την εκλογή του Τραμπ, η περιουσία του έχει αυξηθεί κατά 110 δισεκατομμύρια δολάρια ξεπερνώντας τα 450 δισεκατομμύρια δολάρια. Είναι πλέον ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο. Ορισμένοι στοιχηματίζουν ότι θα ξεπεράσει τα 1.000 δισεκατομμύρια δολάρια μέσα στους επόμενους δεκαοκτώ μήνες.
Να καταστραφεί το “βαθύ, κράτος”
Αυτά είναι μερικά μόνο παραδείγματα. Επειδή δίπλα σε αυτούς τους άκρως συμβολικούς διορισμούς, ο Ντόναλντ Τραμπ διόρισε έναν αριθμό στενών φίλων και συνεργατών του για να ηγηθούν ομοσπονδιακών υπηρεσιών. Ο Ρεπουμπλικανός δικηγόρος Paul Atkins, που είναι υπέρμαχος των κρυπτοαξιών, πρόκειται να αναλάβει επικεφαλής της ρυθμιστικής αρχής για τις χρηματοπιστωτικές αγορές, της Sec, η οποία μέχρι τώρα ήταν πολύ εχθρική προς την ανάπτυξη αυτών των ανεξέλεγκτων ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων, ενώ ο Bo Hines, που είναι πολύ κοντά στον Ντόναλντ Τραμπ και υποστηρίζει πολύ τις κρυπτοαξίες, μόλις διορίστηκε εκτελεστικός διευθυντής του νέου Προεδρικού Συμβουλίου για τα ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία.
Παντού, οι διορισμένοι έχουν για αποστολή να καταστρέψουν το «βαθύ κράτος», αυτό που στη ρητορική του Τραμπ στέκεται εμπόδιο στην πραγματική δημοκρατία. Οι παραιτήσεις ανώτερων ομοσπονδιακών αξιωματούχων από το δικαστικό σώμα και τις ρυθμιστικές αρχές διαδέχονται η μια την άλλη. Καταπτοημένοι και κατάπληκτοι, συνειδητοποιούν ότι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα απέναντι στον οδοστρωτήρα που μπαίνει σε κίνηση.
Οι επιχειρηματικοί κύκλοι ασκούσαν πάντοτε μεγάλη επιρροή στην αμερικανική πολιτική, έστω και μέσω του κόστους των προεκλογικών εκστρατειών. Ήδη από το 1901, ο Θίοντορ Ρούσβελτ, πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών από το 1901 έως το 1909, ξεκίνησε πόλεμο κατά της επιρροής των ληστρικών βαρόνων, των βιομηχάνων και των χρηματιστών που κυριαρχούσαν στην οικονομική και πολιτική ζωή της χώρας. Ο Φραγκλίνος Ρούσβελτ ξανάρχισε και πάλι τον αγώνα στη διάρκεια της προεδρίας του (1933-1945). Από την άνοδο του νεοφιλελευθερισμού και πέρα, που σημαδεύτηκε από την εκλογή του Ρόναλντ Ρέιγκαν, η «συνεργασία» με τις χρηματοπιστωτικές και επιχειρηματικές κοινότητες έγινε όλο και πιο στενή.
Ωστόσο, με τον Ντόναλντ Τραμπ, συντελείται μια πραγματική αλλαγή ουσίας. Δεν κυριαρχεί πια ο χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός που κυριαρχούσε από τη δεκαετία του 1980. Δεν είναι πια τα μεγάλα ιδρύματα της Wall Street, όπως η Goldman Sachs και η JPMorgan, ή οι ισχυρές βιομηχανίες όπως η Bechtel, που τοποθετούν ορισμένους από τους ηγέτες τους σε κυβερνητικά πόστα/κλειδιά. Γινόμαστε μάρτυρες της γέννησης μιας πλουτοκρατίας στην οποία κυριαρχούν ανεξάρτητοι δισεκατομμυριούχοι, που εργάζονται αποκλειστικά για τα δικά τους συμφέροντα και είναι έτοιμοι να αναλάβουν τον άμεσο έλεγχο του κράτους.
Ένας νέος καπιταλισμός που αναδύθηκε μετά την κρίση του 2008
Όλοι αυτοί ενσαρκώνουν έναν νέο καπιταλισμό που προέκυψε μετά την οικονομική κρίση του 2008. Πρόκειται για έναν καπιταλισμό των ραντιέριδων και συχνά της αρπαγής, όπου ο καθένας εκμεταλλεύεται τις ρωγμές του συστήματος για να αποκτήσει απόρθητες θέσεις. Οι νέοι τομείς που αναδύθηκαν ή αναπτύχθηκαν από εκείνη την ημερομηνία και μετά αποτελούν τους πυλώνες του. Όλοι τους μοιράζονται το ίδιο λιμπερταριανικό (libertarian) όραμα ενός κόσμου χωρίς Κράτος, που τους επιτρέπει να δρουν και να ευημερούν χωρίς εμπόδια. Ο πρόεδρος της Αργεντινής Χαβιέρ Μιλέι είναι ο ήρωάς τους.
Ο τομέας της high-tech και της ψηφιακής τεχνολογίας είναι ο πιο αντιπροσωπευτικός αυτής της μετάλλαξης. Έχοντας δημιουργήσει τεχνολογικές αυτοκρατορίες, μερικές φορές παγκόσμια μονοπώλια, προστατευμένα από το παραμικρό εμπόδιο, σκοπεύουν από εδώ και πέρα να μετατρέψουν την τεχνολογική και οικονομική τους δύναμη (η χρηματιστηριακή τους κεφαλαιοποίηση ξεπερνάει το ΑΕΠ πολλών χωρών του κόσμου) σε πολιτική ισχύ. Οι τεχνολογίες (υπολογιστικά κέντρα, παγκόσμιες βάσεις δεδομένων, τεχνητή νοημοσύνη) τους επιτρέπουν να πιστεύουν ότι θα μπορέσουν να διευθύνουν τον κόσμο, να διαμορφώσουν την κοινή γνώμη, να κατευθύνουν ανεμπόδιστα την κατανάλωση και τους πληθυσμούς αποκλειστικά και μόνο προς όφελός τους, αν το κράτος μειώσει τις ύστατες προστασίες που παρέχει.
Στην ίδια κατεύθυνση κινείται και ο τομέας της ενέργειας. Αλλά δεν είναι οι μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες (ExxonMobil, Chevron και άλλες) που έχουν την εύνοια του μελλοντικού προέδρου, αλλά οι όμιλοι που εκμεταλλεύονται και αναπτύσσουν το σχιστολιθικό αέριο και πετρέλαιο. Ο τομέας αυτός απογειώθηκε και έφτασε σε πλήρη ανάπτυξη από το 2009 και μετά, επιτρέποντας στις Ηνωμένες Πολιτείες να ξαναγίνουν και πάλι ο πρώτος παραγωγός πετρελαίου στον κόσμο από το 2013 και μετά. «Θα κάνουμε γεωτρήσεις σαν τρελοί», είχε ανακοινώσει ο Ντόναλντ Τραμπ κατά την προεκλογική του εκστρατεία. Κνοντας πράξη τα λόγια του, επέλεξε ως υπουργό ενέργειας τον εκατομμυριούχο που ανέπτυξε τις τεχνολογίες γεωεντοπισμού που απαιτούνται για την εκμετάλλευση αυτών των κοιτασμάτων. Ο μελλοντικός πρόεδρος έχει ήδη προειδοποιήσει τους Ευρωπαίους ότι θα επιβάλει τελωνειακούς δασμούς σε όλες τις εξαγωγές τους αν δεν αγοράζουν αρκετό αμερικανικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
Ο τρίτος πυλώνας είναι, φυσικά, η χρηματοπιστωτικός. Αλλά ένα πολύ συγκεκριμένο τμήμα του χρηματοπιστωτικού τομέα: τα hedge funds, τα επενδυτικά κεφάλαια, εκείνα που ευημέρησαν εκμεταλλευόμενα τα κενά και τις παραλείψεις των ρυθμίσεων που επιβλήθηκαν μετά την οικονομική κατάρρευση του 2008. Αυτός ο παράλληλος χρηματοπιστωτικός τομέας αξίζει δισεκατομμύρια, καθώς συνοδεύει όλες τις περιπέτειες της Silicon Valley, της υδραυλικής ρωγμάτωσης, της υγείας, κλπ.
Μια υποκατηγορία μόλις προστέθηκε σε αυτούς: ο τομέας των κρυπτοαξιών. Κλονισμένος από συνταρακτικές πτωχεύσεις όπως εκείνη της FTX, στιγματισμένος από επανειλημμένες παραβιάσεις των κανονισμών όπως η Binance, έχει περάσει μερικές μαύρες ώρες στη διάρκεια της προεδρίας Μπάιντεν. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και οι χρηματοπιστωτικές ρυθμιστικές υπηρεσίες έχουν δεσμευτεί να αυστηροποιήσουν τις ρυθμίσεις για τον έλεγχο αυτού του αδιαφανούς τομέα, που αποτελεί προσφιλές πεδίο δράσης για το ξέπλυμα χρήματος κάθε είδους, τις μαφίες και την τρομοκρατία. Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει υποσχεθεί να καταργήσει όλα αυτά και να καταστήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες παγκόσμια βάση των κρυπτοαξιών. Οι κερδοσκόποι δεν έκαναν λάθος: από την εκλογή του Τραμπ, το bitcoin έχει κερδίσει πάνω από 42% και πλησιάζει τα 100.000 δολάρια.
Καπιταλισμός εναντίον καπιταλισμού: η αναπόφευκτη αντιπαράθεση
Με την υποστήριξη του Ντόναλντ Τραμπ, όλοι οι παίκτες αυτού του νέου καπιταλισμού αισθάνονται να βγάζουν φτερά. Όλα τους φαίνονται εφικτά, όλα είναι στο χέρι τους. Πόσο μάλλον που αισθάνονται ότι υποστηρίζονται από διάφορους τομείς. Το γεγονόε ότι θα ξεμπερδεύουν με τις χρηματοπιστωτικές ρυθμίσεις και κανόνες που θεσπίστηκαν μετά την κρίση του 2008, όπως υποσχέθηκε ο μελλοντικός πρόεδρος, ενθουσιάζει προκαταβολικά τις τράπεζες και τους χρηματοοικονομικούς συμβούλους που τους θεωρούν εμπόδιο στα κέρδη τους. Η κατάργηση κάθε περιβαλλοντικής νομοθεσίας βρίσκει σύμφωνη την πλειοψηφία του επιχειρηματικού κόσμου. Το ξήλωμα κάθε κοινωνικό συμβολαίου, η εγκατάλειψη του κατώτατου μισθού και η κατάργηση της κοινωνικής προστασίας και της προστασίας των καταναλωτών ικανοποιεί τις απαιτήσεις πολλών επιχειρήσεων.
Αλλά αυτή η υποστήριξη κινδυνεύει να είναι βραχύβια. Κι αυτό επειδή πολύ γρήγορα, η εγκαθίδρυση αυτής της νέας εξουσίας θα έρθει αντιμέτωπη με αποκλίνοντα ιδιωτικά συμφέροντα. Ο καπιταλισμός που έχει εδραιωθεί εδώ και δεκαετίες, δεν πρόκειται να αφήσει αυτούς τους νέους δισεκατομμυριούχους να ιδιοποιηθούν όλα τα πόστα, όλους τους πόρους και όλη την εξουσία για πάρτη τους. Θα απαιτήσουν να συμμετάσχουν στο μοίρασμα των δημόσιων λειψάνων και να έχουν κι αυτοί τη θέση τους.
Επιπλέον, αυτοί οι νέοι καπιταλιστές, όσο πλούσιοι και αν είναι, αντιπροσωπεύουν μόνο ένα μικρό μέρος της αμερικανικής οικονομίας, όσον αφορά την παραγωγή, την απασχόληση και τη δραστηριότητα. Είναι οι άλλοι τομείς - η γεωργία, η εξόρυξη, η βιομηχανία και οι υπηρεσίες - που συνεχίζουν να κάνουν να λειτουργεί η οικονομική μηχανή της χώρας. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, έχουν συνηθίσει να συνεργάζονται με το κράτος, να σφετερίζονται αυτούς τους πόρους -είτε με όρους άμεσων βοηθειών, έμμεσης χρηματοδότησης ή νομοθεσίας- προς όφελός τους. Αυτή η κατάσταση, όπου οι δημόσιες αρχές είναι σε έσχατη ανάγκη ο απόλυτος εγγυητής των κερδών τους, τους βολεύει απόλυτα.
Για αυτούς, το να θέτεις υπό αμφισβήτηση ολόκληρα τμήματα του κράτους, και να αποδιοργανώνεις το σύστημα, σημαίνει ότι αναλαμβάνεις το ρίσκο να το θέσεις εκτός ισορροπίας, ότι κάνεις βουτιά στο άγνωστο. Ορισμένοι βιομηχανικοί όμιλοι έχουν ήδη εκφράσει την ανησυχία τους για τα μελλοντικά σχέδια του Ντόναλντ Τραμπ.
Η επιβολή τελωνειακών δασμών, αρχής γενομένης με τις εισαγωγές από το Μεξικό και τον Καναδά, που συνιστούν μοναδική παραγωγική βάση για τους Αμερικανούς βιομήχανους, ειδικά στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας, απειλεί να φέρει τα πάνω κάτω σε ολόκληρη την οργάνωσή τους. Η ανακοίνωσή του για μαζική απέλαση των παράνομων μεταναστών αμέσως μόλις αναλάβει τα καθήκοντά του, έχει τρομάζει ορισμένους τομείς, συμπεριλαμβανομένων των ψηφιακών γιγάντων όπως η Amazon και η Uber, οι οποίοι ευημερούν χάρη σε αυτό υπο-αμοιβόμενο και χωρίς δικαιώματα εργατικό δυναμικό.
Η κατάργηση μιας σειράς επιδοτήσεων που χορηγούνται σε διάφορους τομείς της οικονομίας, συμπεριλαμβανομένης της μερικής αμφισβήτησης του Inflation Reduction Act, ο οποίος στηρίζει τόσο τους κατασκευαστές αυτοκινήτων όσο και τους κατασκευαστές ημιαγωγών και εξοπλισμού ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, απειλεί τις προσπάθειες του Τζο Μπάιντεν για επανεκβιομηχανισμό.
Αναφερόμενοι στην εμπειρία της πρώτης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ, ορισμένοι θέλουν να εμφανίζονται καθησυχαστικοί, πεπεισμένοι ότι ο μελλοντικός πρόεδρος θα αποδειχθεί τελικά λογικός. Άλλοι είναι πολύ πιο ανήσυχοι, δεδομένης της αναπόφευκτης σύγκρουσης των δύο καπιταλισμών.
* Η Μαρτίν Οράνζ είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας πολλών σημαντικών βιβλίων με κύριο θέμα τον καπιταλισμό και τους καπιταλιστές. Αφού πέρασε από πολλά οικονομικά έντυπα και την Le Monde, είναι τώρα αρχισυντάκτρια, με ειδίκευση στην οικονομία, του Mediapart.
Επιμέλεια Γιώργος Μητραλιάς
https://www.contra-xreos.gr/index.php/arthra/inomenes-politeies-i-kyvernesi-ton-disekatommyriouchon
Αναρτήσεις
