Η συζήτηση για πραγματική ανεξαρτησία φέρεται να έχει ανοίξει σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της αφρικανικής ηπείρου.
Δεν πέρασε ένας μήνας από τη στιγμή που ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν είχε προβεί σε δηλώσεις που αποτέλεσαν κόκκινο πανί για τους κατοίκους της Μαγιότ που αντιμετώπισαν τεράστιες καταστροφές από τον κυκλώνα Σιντό: «Να είστε ευτυχείς που είστε στη Γαλλία, γιατί εάν εδώ δεν ήταν γαλλικό έδαφος, σας το λέω, ότι η κατάσταση θα ήταν 10.000 φορές χειρότερη».
Αυτή τη φορά, μιλώντας στην ετήσια διάσκεψη Γάλλων πρεσβευτών που πραγματοποιήθηκε στις 6 Ιανουαρίου, αναφερόμενος στις κυβερνήσεις των χωρών της Αφρικής που έρχονται αντιμέτωπες με τρομοκρατικές ομάδες τζιχαντιστών, δήλωσε: «Νομίζω ότι ξέχασαν να μας ευχαριστήσουν, αλλά δεν πειράζει, θα γίνει εν καιρώ. Η αχαριστία -το ξέρω καλά αυτό- είναι μια ασθένεια που δεν μπορεί να μεταδοθεί στους ανθρώπους» συμπληρώνοντας πως «κανένας από αυτούς δεν θα είχε κυρίαρχο κράτος αν ο γαλλικός στρατός δεν είχε αναπτυχθεί σε αυτή την περιοχή».
Αυτές οι δηλώσεις συνιστούν μία εμφατική έκφραση των επιδιώξεων και του αποικιοκρατικού αέρα που πνέει ακόμα στα πανιά της γαλλικής αστικής τάξης και του Προέδρου της και ταυτόχρονα το θορυβώδες και υπεροπτικό κύκνειο άσμα μίας αυτοκρατορίας που καταρρέει.
Το μήνυμά του είχε σαφείς παραλήπτες: Τις χώρες που έχουν συνειδητά έρθει σε συνολική ρήξη με τη Γαλλία, αλλά και τις χώρες που βρίσκονται εν μέσω μίας σταδιακής διαδικασίας αποαποικιοποίησης, είτε στρατιωτικής, είτε οικονομικής.
Τα τελευταία χρόνια, η Γαλλία εκδιώχθηκε από το Μαλί, την Μπουρκίνα Φάσο και τον Νίγηρα, μετά από στρατιωτικά πραξικοπήματα. Το Τσαντ τερμάτισε τη συμφωνία αμυντικής συνεργασίας με τη Γαλλία τον περασμένο Νοέμβριο με δύο γαλλικά μαχητικά να κάνουν τον Δεκέμβριο την αρχή της γαλλικής αποχώρησης. Η Σενεγάλη, μια άλλη πρώην γαλλική αποικία, ανακοίνωσε ότι όλες οι γαλλικές στρατιωτικές βάσεις στο έδαφός της θα κλείσουν μέχρι τα τέλη του 2025, ενώ η Ακτή Ελεφαντοστού ήταν η τελευταία που ζήτησε την απόσυρση ενός τοπικού γαλλικού σώματος έως την 1η Ιανουαρίου.
«Όχι, η Γαλλία δεν είναι σε υποχώρηση στην Αφρική, είναι απλά ξεκάθαρη και αναδιοργανώνεται», δήλωσε ο Γάλλος πρόεδρος σε μία προσπάθεια να διασκεδάσει τις εντυπώσεις αλλά και να δείξει πως η Γαλλία θα συνεχίσει να διεκδικεί τα οικονομικά της συμφέροντα στις πρώην αποικίες της.
Υπενθυμίζουμε πως από την πρώτη στιγμή τα σχόλια του Γάλλου προέδρου δεν έγιναν ευπρόσδεκτα από τις χώρες στις οποίες αναφέρθηκε. Ο υπουργός Εξωτερικών του Τσαντ, Αμπντεραμάν Κουλαμάλα, σημείωσε πως οι δηλώσεις Μακρόν «αντανακλούν μια περιφρονητική στάση απέναντι στην Αφρική και τους Αφρικανούς». Στη συνέχεια, ο Υπουργός είπε ότι η γαλλική κυβέρνηση «θα έπρεπε να μάθει να σέβεται τους Αφρικανούς» και πρόσθεσε ότι η γαλλική παρουσία στην περίπτωση της χώρας του «συχνά περιορίστηκε στα δικά της στρατηγικά συμφέροντα, χωρίς κανένα πραγματικό μόνιμο αντίκτυπο για την ανάπτυξη του λαού του Τσαντ».
Αξίζει να σημειωθεί πως ο ίδιος είχε σημειώσει πριν δύο μήνες πως η λήξη της συμφωνίας αμυντικής συνεργασίας που είχε προηγηθεί τον Νοέμβριο «δεν αποτελεί ρήξη με τη Γαλλία, όπως στον Νίγηρα ή αλλού».
Τη σκυτάλη πήρε ο πρόεδρος της χώρας Μαχαμάτ Ντεμπί ο οποίος τόνισε:
Θα ήθελα να εκφράσω την οργή μου σχετικά με τις πρόσφατες δηλώσεις του προέδρου Μακρόν που αγγίζουν τα όρια της περιφρόνησης για την Αφρική και τους Αφρικανούς. Νομίζω ότι βρίσκεται σε λάθος εποχή.
Ο πρωθυπουργός της Σενεγάλης, Ουσμάνε Σόνκο, επέκρινε επίσης τα λόγια του Μακρόν, επισημαίνοντας ότι «η Γαλλία δεν έχει ούτε την ικανότητα, ούτε τη νομιμοποίηση να διασφαλίσει την ασφάλεια ή την κυριαρχία της Αφρικής». Χαρακτήρισε επίσης τον ισχυρισμό του Γάλλου προέδρου για στρατιωτική αναδιοργάνωση στην περιοχή «εντελώς ψευδή». Η απόφαση της Σενεγάλης να αναγκάσει τα γαλλικά στρατεύματα να εγκαταλείψουν το έδαφός της «πηγάζει από τη δική της αποφασιστικότητα ως ανεξάρτητη και κυρίαρχη χώρα», είπε ο Σόνκο.
«Η δήλωση του Μακρόν ότι οι Αφρικανοί ηγέτες θα πρέπει να είναι ευγνώμονες για τις στρατιωτικές επεμβάσεις της Γαλλίας, υποστηρίζοντας ότι η κυριαρχία της Δυτικής Αφρικής οφείλει την ύπαρξή της στον γαλλικό στρατό, βρωμάει αναθεωρητισμό, διανοητική ανεντιμότητα και ηθική χρεοκοπία», έγραψε η Τογκολέζα συγγραφέας και κοινωνική ακτιβίστρια Farida Bemba Nabourema σε μια μακροσκελή ανάρτηση στο X.
«Αυτή η πατερναλιστική ρητορική, η οποία υποτιμά τα αφρικανικά έθνη ως ανίκανα για αυτοδιοίκηση, είναι βαθιά ριζωμένη στον ρατσισμό που δικαιολόγησε εξ αρχής την αποικιοκρατία και συνεχίζει να τρέφει τη νεο-αποικιοκρατία σήμερα», πρόσθεσε.
Ο «άλλος δρόμος» των AES και η «από-απαοικιοποίηση της νοοτροπίας» των λαών της Αφρικής
Οι δηλώσεις Μακρόν, όπως φάνηκε, είχαν τα ακριβώς αντίθετα -από τα επιδιωκώμενα- αποτελέσματα, όπως συνήθως συμβαίνει στις περιπτώσεις που η εξουσία μιλάει τη γλώσσα της έπαρσης και της υπεροψίας, ενισχύοντας το αντι-αποικιοκρατικό, αντιιμπεριαλιστικό και αντιδυτικό κύμα που εξαπλώνεται στην Αφρική.
Και μέσα σε αυτό το πλαίσιο η απάντηση του προέδρου της Μπουρκίνα Φάσο, Ιμπραήμ Τραορέ αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα και γίνεται αντιληπτή ως σινιάλο πλήρους ρήξης με την αποικιοκρατία. Ως παραλήπτες και αυτή τη φορά φέρονται να είναι οι κυβερνήσεις και οι λαοί της Αφρικής που αμφιταλαντεύονται για τον χρόνο αλλά και την ποιότητα της σύγκρουσής τους με τη στρατιωτική, οικονομική, πολιτική και πολιτιστική παρουσία των συμφερόντων της Γαλλίας και άλλων δυνάμεων της Δύσης στα εδάφη τους.
«Έχουμε όλες τις ευκαιρίες για να κατανοήσουμε τον ιμπεριαλισμό και τις μορφές που εκδηλώνεται» τόνισε ο Τραορέ αναφερόμενος στις δηλώσεις του Μακρόν.
Πρόσβαλε όλους τους Αφρικανούς. Ιδού πως βλέπει αυτός ο κύριος την Αφρική, πώς βλέπει τους Αφρικανούς. Κατά την άποψή του, δεν είμαστε άνθρωποι, δήλωσε ο πρόεδρος της Μπουρκίνα Φάσο τονίζοντας, αναφερόμενος στον Γάλλο ομόλογό του, πως αν υπάρχει ένας αχάριστος άνθρωπος, είναι ο ίδιος. Νομίζω ότι αν δεν είναι άθεος, αν προσεύχεται κάθε πρωί που ξυπνάει, θα πρέπει να προσεύχεται και στους Αφρικανούς. Γιατί χάρη στους προγόνους μας υπάρχει σήμερα η Γαλλία. Θα πρέπει να προσευχηθεί σε εμάς.
Σε σχέση με την παρουσία της Γαλλίας σε χώρες της Αφρικής ανέφερε: «Αν θέλετε μια ρήξη με τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, είναι απλό, καταγγείλτε τις συμφωνίες. Αν δεν καταγγείλουμε τις συμφωνίες και απλά λέμε ότι θα φύγουν από τις [στρατιωτικές] βάσεις, δεν έχουμε κάνει τίποτα. Το πρόβλημα έγκειται στις αποικιοκρατικές αμυντικές συμφωνίες που έχουν υπογραφεί μετά την ανεξαρτησία».
«Στο γαλλικό σύστημα, οι πιο επικίνδυνοι είναι οι στρατιωτικοί σύμβουλοι. Αυτοί είναι υπεύθυνοι για την εφαρμογή της πολιτικής της Γαλλίας στην Αφρική. Δεν θα φύγουν από ορισμένες χώρες. Θα δημιουργήσουν εταιρείες ασφαλείας για να διασφαλίσουν τις εταιρείες τους που βρίσκονται σε αυτές τις χώρες, αλλά οι στρατιώτες θα είναι εκεί. Δεν θα τους βλέπετε πλέον με στολή ή συγκεντρωμένους σε βάσεις αλλά στις πρεσβείες» δήλωσε εκφράζοντας ταυτόχρονα τη λύπη του που πολλοί συνάδελφοί του «δεν το έχουν καταλάβει ακόμη αυτό».
Οι Αφρικανοί πρέπει να ξυπνήσουν. Πρέπει να εργαστούμε για να είμαστε ανεξάρτητοι. Πρέπει να απόαποικιοποιήσουμε τις νοοτροπίες μας, πρόσθεσε.
Αξίζει να σημειωθεί πως μία ημέρα μετά τις δηλώσεις του Μακρόν, σε ένα από τα σπάνια ταξίδια του εκτός της Μπουρκίνα Φάσο κατά τη διάρκεια της ορκωμοσίας του νέου προέδρου της Γκάνας Τζον Μαχάμα, ο Τραορέ έγινε δεκτός με ενθουσιασμό από χιλιάδες πολίτες της συνορεύουσας αφρικανικής χώρας. Η επαναπροσέγγιση των δύο χωρών αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της ρευστής κατάστασης που υπάρχει στη Δυτική Αφρική, ενώ αξίζει να δώσουμε σημασία στα όσα δήλωσε ο νεοεκλεγείς Μαχάμα σχολιάζοντας τη δημοτικότητα και την αποδοχή του ηγέτη των Μπουρκινάμπε και αναφέροντας με νόημα πως «ήταν η αποικιοκρατία που χώρισε τους λαούς των δύο κρατών».
Ψηλαφίζοντας το δύσβατο μονοπάτι της πραγματικής ανεξαρτησίας μέσα σε έναν κόσμο που αλλάζει
Δεκαετίες μετά από την τυπική, όπως αποκαλύπτει η εξέλιξη της Ιστορίας, ανακήρυξη της ανεξαρτησίας πολλών χωρών της Αφρικής, η συζήτηση για πραγματική ανεξαρτησία φέρεται να έχει ανοίξει σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της ηπείρου.
Έχοντας πλήρη συνείδηση των δεινών που προκάλεσε και συνεχίζει να προκαλεί στους λαούς της Αφρικής η Ευρωπαϊκή παρουσία, επηρεαζόμενη από τις ιδέες του Τομά Σανκαρά, του Παναφρικανισμού αλλά και των αντιιμπεριαλιστικών και αντιαποικιοκρατικών αγώνων των τελευταίων δεκαετιών, με διαφορετικές εντάσεις και χαρακτηριστικά από χώρα σε χώρα και πολλές φορες σε συνεργασία (κατ’ ανάγκην ή κατ’ επιλογήν) με δυνάμεις όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Κίνα που αναζητούν τον δικό τους ζωτικό χώρο στην Αφρική, η συζήτηση αυτή εξαπλώνεται γοργά.
Τόσο σε επίπεδο ηγεσιών, όσο και κύρια, μέσα στους αφρικανικούς λαούς που, όπως φαίνεται, δεν είναι άλλο διατεθειμένοι να υπόκεινται στη συστηματική εκμετάλλευση και λεηλασία της εργασίας τους αλλά και του πλούτου της Αφρικής από ξένες δυνάμεις και από ντόπιες κυβερνήσεις-μαριονέτες.
Εκκινώντας από την ακύρωση στρατιωτικών συμφωνιών, εθνικοποιώντας στρατηγικούς τομείς της οικονομίας, αναδιοργανώνοντας την κοινωνική ζωή (με τη δημιουργία Εθνικού Συστήματος Υγείας, το χτίσιμο και την επαναλειτουργία σχολείων, με τη δημιουργία δρόμων και υποδομών) και οικονομική ζωή μέσα από τα ερείπια που άφησαν πίσω τους δεκαετίες δράσης των, γαλλικών και άλλων, μονοπωλίων και αγγίζοντας τομείς όπως το περιεχόμενο της εκπαίδευσης, η γλώσσα αλλά και οι ονομασίες στους δρόμους και στις πλατείες, μια νέα διαδικασία αποαποικιοποίησης έχει ήδη ξεκινήσει, στην προσπάθεια των Αφρικανών να χτίσουν εκ νέου τη δική τους, ολόδική τους, ταυτότητα.
Είναι καθήκον όσων λογιζόμαστε ως πολίτες της Ε.Ε. και απολαμβάνουμε τα προνόμια που μας έχει δώσει η μακρόχρονη καταλήστευση μίας ολόκληρης ηπείρου όπως η Αφρική από τις κυβερνήσεις μας, να μελετήσουμε τις ειδικές συνθήκες μέσα στις οποίες εκφράζεται αυτό το κύμα εναντίον χωρών της Ε.Ε. και της Δύσης, να αφουγκραστούμε τα δίκια του χωρίς να κουνάμε το δάχτυλο ή παραγγέλνοντας αγώνες κομμένους και ραμμένους στα δικά μας μέτρα, να συνδέσουμε τους αγώνες που δίνουμε με τους αγώνες των μαύρων αδερφών μας αλλά και όλων των λαών που συνεχίζουν να βιώνουν τα αποτελέσματα των αποικιοκρατικών και ιμπεριαλιστικών πολιτικών, να γίνουμε η φωνή τους στα ευρωπαϊκά μετόπισθεν.
Γιατί, ήρθε η ώρα να καταλάβουμε πως κάθε απόπειρα για δική μας χειραφέτηση, είναι καταδικασμένη να μείνει στη μέση και να ηττηθεί αν δεν συμπεριλάβει μέσα στην εξίσωση της πάλης της και τη δική τους.
Αναρτήσεις
